མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དྲ་བ།
《མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ཀྱིས་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་གྱི་བྱ་བ་ཡུལ་བབ་དང་བསྟུན་ཏེ་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་གསར་པ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས》ཞེས་པའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད།
ལུགས་རྙིང་ཤིང་མོ་སྦྲུལ་ལོར་ལས་འགོ་བཙུགས་པའི་ཉིན་གཉིས་པར། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུད་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གིས“ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། མཐུན་སྒྲིལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཚོང་འགུགས་དངུལ་འདྲེན་ཚོགས་ཆེན”བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི“ལོ་གསར་གྱི་ཚོགས་འདུ་དང་པོ”འཚོགས་པ་རེད། ཚོགས་འདུའི་ཐོག་བརྙན་ལམ་གྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་ཀྲོའུ་ཁག་དང་། སྡེ་ཚན་ཁོངས། ལས་རིགས་ཁོངས། ཐོན་ལས་ཁག་བཅས་ཁྱབ་པ་དང་། “ཚོང་འགུག་”ཞེས་པའི་ལོ་འགོ་བརྩམས་པའི་བརྗོད་གཞི་གལ་ཆེན་དེར་དམིགས་ནས་2025ལོའི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་“མེ་མདའ་དང་པོ”བཏང་བ་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་“ལོ་གསར་གྱི་ཚོགས་འདུ་དང་པོའི”ལྟེ་བའི་བསམ་བློར་དམིགས་ནས“ཞིང་ཆེན་ཡོངས་གོང་འོག་ནས་ཚོང་འགུགས་དམ་འཛིན་ཆེན་པོ་བྱེད་པའི”བཀོད་སྒྲིག་ལ་དམིགས་ནས། ཉེ་ཆར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཨུ་ལྷན་གཞུང་དོན་ཐིང་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གཞུང་དོན་ཐིང་གྱིས《ཚོང་འགུགས་མ་འཇོག་ལས་དོན་ལ་སྔར་བས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བྱེད་ཐབས་འགའ་ཞིག》(གཤམ་གསལ《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས》ཞེས་བསྡུས་པ་རེད། )པར་འགྲེམས་བྱས་པ་རེད། དེའི་ཕྱིར། གསར་འགོད་པས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བཟོ་ལས་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་ལས་དོན་འགོ་ཁྲིད་ཚོགས་ཆུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་འབྲེལ་ཡོད་འགན་འཁུར་བ་ཆེད་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》ལ་གསལ་འགྲེལ་བྱས་ནས་དོགས་གཞི་དྲིས་ལན་བཏང་ནས་རང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཚོང་འགུག་ལས་དོན་ཕན་ནུས་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།
རང་ཞིང་གིས《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས》འདོན་དགོས་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། བྱེ་བྲག་ཏུ་ཇི་ལྟར་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས།
འགྲེལ་བཤད། (གཅིག)བྱེད་ཐབས་བཏོན་པ་ནི་བླང་བྱ་གལ་ཆེན་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཞིབ་ཕྲ་ཞིག་ཡིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་མཚོ་སྔོན་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་སྐབས་བསྒྱུར་བཅོས་སྔར་བས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་དང་། སྒོ་འབྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ་འབྲི་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུད་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་སོགས་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་གལ་ཆེན་རང་འགུལ་ངང་སྦྲེལ་མཐུད་བྱས་ནས་ལྗང་མདོག་དར་གོས་ལམ་བསྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ཞེས་ནན་བཤད་གནང་བ་རེད། ཚོང་འགུག་མ་འཇོག་ལས་དོན་ལ་སྔར་བས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུར་དམིགས་ནས《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》བཏོན་པ་ནི་ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པ་དང་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་དགོངས་དོན་སློབ་སྦྱོང་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་། ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་ཕྱི་ཕྱོགས་སྒོ་འབྱེད་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་རྒྱས་བཤད་གལ་ཆེན་དང་མཚོ་སྔོན་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་པའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་ཕྱི་ཕྱོགས་སྒོ་འབྱེད་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཁྱོན་ཡོངས་དང་མཉམ་འདྲེས་དང་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཞིབ་ཕྲ་ཞིག་རེད།
(གཉིས། བྱེད་ཐབས་བཏོན་པ་ནི་གནས་བབ་དང་ལས་འགན་གྱི་དགོས་མཁོ་དངོས་དང་བསྟུན་པ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་ཁྲོམ་ར་ཆེན་པོ་མགྱོགས་མྱུར་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་འོགཚོང་འགུགས་དངུལ་འདྲེན་དུས་བབ་གསར་པའི་མདུན་དུ་ཞིང་ཆེན་ཨུ་ལྷན་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གིས་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་དང་མཐོ་རིམ་ཐོག་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་ཚོང་འགུགས་དངུལ་འདྲེན་ལས་དོན་ལ་སྔར་བས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། ས་གནས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་བསྟུན་ནས་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་གསར་པ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ། ལས་ཞུགས་དང་། འཕེལ་རྒྱས། མཐུན་སྒྲིལ་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་སྔར་ལས་ལེགས་པར་འདོན་སྤེལ་བྱེད་པར་ཚད་གཞི་སྔར་ལས་མཐོ་བ་དང་བླང་བྱ་སྔར་ལས་ནན་པོ་བཏོན་ཡོད། 《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས》གིས་ཚོང་འགུག་མ་དངུལ་འཇོག་པ་དེ་གཟིགས་སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་ལ་འགྲན་བསྡུར་བྱས་ནས་“སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཀོང་ས་”སྤེལ་བ་ནས། ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ལ་འགྲན་བསྡུར་བྱས་ནས་“བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་མཐོ་ས་”གཏོད་པར་འགྱུར་བ་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། མ་ལག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། བྱེད་སྟངས་གསར་གཏོད། སྤུས་ཚད་དང་ཕན་འབྲས་མཐོར་འདེགས་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དེས་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་ལས་དོན་གསར་གཏོད་དང་བསྐྱར་བསྐྲུན་བྱེད་པར་དོན་དངོས་ཀྱི་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ལྡན་ཡོད།
(གསུམ། )བྱེད་ཐབས་བཏོན་པ་ནི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ནུས་པ་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པའི་གནད་འགག་གི་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཡིན། ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་རྒྱུ་ནི་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཀའི་“སྲོག་རྩ་”ཡིན་པ་དང་། དེང་རབས་ཐོན་ལས་མ་ལག་འཛུགས་སྐྱོང་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འགག་རྩའི་འདེགས་སྐྱོར་ཞིག་ཡིན། མིག་སྔར། རང་རྒྱལ་ཞིང་ཆེན་ནི་ཐོན་ལས་རིམ་སྤོར་དང་། གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིགསྒུལ་ཤུགས་བརྗེ་སྤོར་བཅས་ཀྱི་འགག་རྩའི་དུས་སྐབས་སུ་གནས་ཡོད། 《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》ནང་ཚོང་འགུགས་དངུལ་འདྲེན་“བྱ་སྤྱོད་ཆེན་པོ་དྲུག་པ》རྒྱ་སྐྱེད་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དེ་གཙོ་གནད་དུ་བྱས་ཏེ། ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་“2+8”སྲིད་ཇུས་མ་ལག་དང་ཚོང་འགུགས་དངུལ་འདྲེན་རྩ་འཛུགས་འགོ་ཁྲིད་མ་ལག་ལ་གཞི་ཚུགས་ནས་དངོས་གཉེར་ཕན་ནུས་ལྡན་པ་དང་། བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཐུབ་པ། ལག་ལེན་བསྟར་ཐུབ་པ་བཅས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་བརྒྱུད་རིམ་དང་། རྩ་འཛུགས་སྒྲོམ་གཞི། བྱེད་སྟངས་དང་བྱ་ཐབས་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་ཞིང་ཆེན་དུ་གཅིག་སྡུད་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ཚོང་འགུགས་དངུལ་འདྲེན་ལས་དོན་ལ་བརྟེན་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།
གོང་གསལ་བཏོན་པ་མདོར་བསྡུས་ན། གཉིས་ཕན་མཉམ་རྒྱལ་གྱི་སྒོ་འབྱེད་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་མཛུབ་ཁྲིད་འོག《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》བཏོན་པ་ནི་དུས་སྐབས་དང་གནས་བབ་དང་འཕྲད་ཡོད།
ད་ཐེངས་རང་རེའི་ཞིང་ཆེན་གྱིས་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་ལས་དོན་ལ་དམིགས་ནས་བཏོན་པའི《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས》གཙོ་བོ་ཕྱོགས་གང་དག་ལ་དམིགས་ཡོད། བྱེད་ཐབས་གང་དག་ཡོད།
འགྲེལ་བཤད། (གཅིག)སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་ལ་དམིགས་ཏེ་ཚོང་འགུག་གི་རྣམ་པ་གསར་པ་འཛུགས་དགོས། སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྔར་བས་མཐུན་སྦྱོར་དང་། འཁོར་སྐྱོད་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བ། རྣམ་གྲངས་ནང་འདྲེན་དཀའ་བ་དང་ལག་བསྟར་དཀའ་བའི་འགྲན་སློང་ཉིས་བརྩེགས་ལ་ཁ་གཏད་ནུས་ལྡན་གཏོང་ཆེད། 《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》ནང་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་ཀྲོའུ་ཡི་འགན་འཁྲི་གཙོ་བོ། སྡེ་ཚན་གྱི་ལས་སྒོ་གཙོ་བོ། རྩ་འཛུགས་འགོ་ཁྲིད་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། ཕྱོགས་ཁག་གི་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་བསྡུ་སྒྲིལ་བྱས་ཏེ། ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་དང་རྫོང་འབྲེལ་མཐུད་དང་སྡེ་ཚན་ཁག་མཉམ་འགུལ་གྱི་ལས་ཀའི་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ། འགན་ནུས་སྔར་ལས་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། འགན་འཁྲི་སྔར་ལས་གསལ་བ། འཁོར་སྐྱོད་སྔར་ལས་ཕན་ནུས་ཆེ་བ་བཅས་མངོན་འགྱུར་བྱེད་དགོས། ཏང་ཨུད་སྲིད་གཞུང་དང་ས་གནས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ཁ་གསལ་བཟོ་བ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ངང་མགོ་གི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱ་རྒྱུར་མཐོང་ཆེན་བྱས་ནས་ས་གནས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་དམ་ཟབ་ཡོང་བ་བྱ་དགོས། ཚོང་འགུག་གཙོ་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་དང་། ཐོན་ལས་གཙོ་སྐྱོང་སྡེ་ཚོགས། འདེགས་སྐྱོར་འགན་སྲུང་སྡེ་ཚན་བཅས་ཀྱི་ཐུན་མོང་རང་བཞིན་དང་རང་གཤིས་འགན་འཁྲི་གསལ་འབྱེད་བྱས་པ་བརྒྱུད། སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་ཚོང་འགུག་མ་འཇོག་ལས་དོན་གྱི་ལས་འགན་དོན་འཁྱོལ་བྱ་རྒྱུར་བཀོལ་སྤྱོད་ཕྱོགས་སྟོན་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད། རྣམ་གྲངས་གསོག་འཇོག་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ས་གནས་ས་ཐོག་ཏུ་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད། སྙན་སེང་ཞུ་བ། འགན་གཙང་ལེན་པ། དཔྱད་ཞིབ་གདེང་འཇོག་ལམ་སྲོལ་བཅས་འགག་སྒྲོལ་གྱི་འགག་སར་བྱས་ཏེ། ཚོང་འགུགས་རྣམ་གྲངས་འཆར་འགོད་དང་། རིགས་པས་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱེད་པ། གྲོས་མོལ་བྱེད་པ། གན་རྒྱ་འཇོག་པ། ས་གནས་ས་ཐོག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པ། དཔྱད་ཞིབ་བཅས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཡོངས་ཀྱི་དོ་དམ་མངོན་འགྱུར་གང་ཐུབ་བྱེད་དགོས། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ནང་འདྲེན་བྱེད་པའི་གཙོ་གནད་དང་དབྱེ་མཚམས་སྔར་བས་ཁ་གསལ་བཟོས་ཏེ། བྱ་བ་སྒྲུབ་རྒྱུ་དང་མི་སྒྲུབ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། ཐོན་ལས་ཀྱི་“ས་གནས་བཞི”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་དམིགས་ནས་ཚྭ་མཚེའུ་ཐོན་ཁུངས་ཕྱོགས་བསྡུས་བེད་སྤྱོད་དང་། ནུས་རྒྱུ་གསར་པ། རྒྱུ་ཆ་གསར་པ། མདོག་ལྕགས་རིགས་ལྕགས་འབྱོར། ལྗང་མདོག་རྩིས་རྒྱག་ཤུགས། ས་མཐོའི་བདེ་ཐང་གསོ་བཅོས། སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར། ལྗང་མདོག་སྐྱེ་ལྡན་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་རྫས་སོགས་སྔོན་ཐོན་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་དང་། དེང་རབས་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས། དེང་རབས་ཞིང་འབྲོག་ལས་སོགས་ཞིང་ཆེན་གྱི་དོན་དངོས་དང་མཐུན་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ཐོན་ལས་རྣམ་གྲངས་གཙོ་གནད་དུ་བཟུང་ནས་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་ཚོང་འགུགས་ལས་དོན་ལ་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད།
(གཉིས།) བྱེད་སྟངས་དང་ཐབས་ཤེས་ལ་དམིགས་ཏེ་ཚོང་འགུག་གི་ཐབས་ལམ་གསར་པ་གཏོད་དགོས། ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་བྱེད་ཐབས་ལེགས་བཅོས་དང་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་བྱེད་སྟངས་གསར་གཏོད་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་གྱི་སྤུས་ཚད་དང་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་གཏོང་བའི་ཐབས་ལམ་ནུས་ལྡན་དང་ལྡོག་མེད་ཀྱི་གདམ་ག་ཞིག་རེད། ཚོང་འགུག་བྱེད་སྟངས་གསར་གཏོད་དང་གདམ་ག་བྱེད་པའི་ཐད《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》ནང་ཞིང་ཆེན་གྱི་གནས་ཚུལ་དངོས་དང་དོན་དངོས་ཀྱི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས་ལྗང་མདོག་གློག་གི་ཚོང་འགུག་དང་སྤྲིན་ཐོག་གི་ཚོང་འགུག་གི་གོ་དོན་ཐོག་མར་བཏོན་པ་དང་། རང་རྒྱལ་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྗང་མདོག་གློག་གི་ལེགས་ཆ་འདོན་སྤེལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ལྗང་མདོག་གློག་གི་རིན་ཐང་བརྗེ་སྤོར་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ། གྲངས་གཞི་ཆེན་པོ་དང་དྲ་སྦྲེལ་ལག་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་འདྲེན་བྱེད་སྟངས་གསར་གཏོད་དང་ཚད་བརྒལ་ཡོང་བ་བྱ་དགོས། 《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》ནང་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་སྦྲེལ་ཐག་སྣུར་སྲིང་ཚོང་འགུགས་ལ་དམིགས་ཏེ་གོང་རྒྱུད་དང་སྨད་རྒྱུད་ཆ་སྒྲིག་དང་འགྲན་རྩོད་ལེགས་ཆ་མངོན་གསལ་དོད་པའི་ཐོན་ལས་ཁྱུ་ཚོགས་བསྐྲུན་པ། སྲོལ་རྒྱུན་ཐོན་ལས་ཀྱི་སྦྲེལ་ཐག་འཕར་ནས་ཚོང་འགུག་བྱ་རྒྱུར་དམིགས་ནས་ཐོན་ལས་མཐོ་རིམ་ཅན་དང་། རིག་ནུས་ཅན། ལྗང་མདོག་ཅན་བཅས་ཀྱི་རིགས་སྒྱུར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། གསར་དར་ཐོན་ལས་ལ་དམིགས་ཏེ་འབྲེལ་ཐག་འཛུགས་པ་དང་ཚོང་འགུགས་བྱེད་པ་དང་། ཐོན་ལས་གསར་པ་དང་འགྲན་ལམ་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ཏེ་ཐོན་ལས་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་ལེགས་ཆ་གསར་པ་བསྐྲུན་ནས་སྤུས་ཚད་གསར་པ་ལྡན་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་མགྱོགས་མྱུར་ཆགས་པ་བཅས་བྱ་དགོས། གཞན་ཡང་“གཞོན་ནུའི་གྲོས་མོལ་ཚོགས་འདུ”དང་། ཐོན་ལས་སྤོ་སྒྱུར་སྦྲེལ་མཐུད་བྱེད་སྒོཞིང་ཆེན་ཕྱི་རོལ་གྱི་འགྲེམས་ཚོགས་སྟེགས་བུར་བརྟེན་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་རྟོག་ཞིབ་སྤེལ་རེས་དང་། ཚོགས་འདུར་ཞུགས་པ་དང་འགྲེམས་ཞུགས་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤྱད་དེ་ལས་རིགས་མཐུན་ཚོགས་དང་། ས་གནས་གཞན་གྱི་ཚོང་ཚོགས། ས་གནས་ས་ཐོག་ཏུ་གནས་པའི་ཁེ་ལས་བཅས་ཀྱི་ཟམ་པ་དང་འབྲེལ་ཐག་གི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ནས་ཚོང་འགུགས་ཐབས་ལམ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་དགོས་ཞེས་བཏོན་ཡོད།
(གསུམ། རོགས་སྐྱོར་དང་བསྔགས་འདྲེན་ལ་དམིགས་ནས་ཚོང་འགུག་གི་སྣོད་བཅུད་གསར་པ་ཟབ་འཛུགས་བྱ་དགོས། ཤར་ནུབ་རྒྱུད་མཉམ་ལས་དང་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་ནི་ས་ཁོངས་མཉམ་ལས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། ཐོན་ལས་བཀོད་སྒྲིག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ། སྒོ་འབྱེད་བར་སྟོང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་བཀོད་སྒྲིག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཐུན་མོང་འབྱོར་ཕྱུག་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་བྱེད་ཐབས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་ཤར་ནུབ་རྒྱུད་མཉམ་ལས་དང་ཁ་གཏད་གཞོན་ནུ་རོགས་སྐྱོར་ལས་དོན་དེ“ཀྲུང་དབྱང་གི་བླང་བྱ་དང་། མཚོ་སྔོན་གྱི་དགོས་མཁོ། ཞིང་ཆེན་ཁག་གི་ནུས་པ”ལ་གཞི་ཚུགས་ནས་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྒུལ་ཤུགས་ཤུགས་ཆེན་བསྣན་ཡོད། 《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》ནང་རོགས་སྐྱོར་རོགས་སྐྱོར་ལམ་སྲོལ་གྱིས་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་ཁྲོད་ཐོན་པའི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་མངོན་གསལ་དོད་དུ་བཏང་བ་དང་། རོགས་སྐྱོར་དང་རོགས་སྐྱོར་དང་ལེན་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་སྦྲེལ་མཐུད་སྔར་ལས་ཕན་ནུས་ལྡན་པ་དང་། རྣམ་གྲངས་སྦྲེལ་མཐུད་སྔར་ལས་གནད་ལ་འཁེལ་བ། ལས་དོན་མཐུན་སྦྱོར་སྔར་ལས་ཕན་ནུས་ཆེ་བ་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། ལེགས་ཆ་ཕན་ཚུན་གསབ་རེས་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། ཐོན་ལས་མཉམ་ལས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ། ཐུན་མོང་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་བཅས་བྱས་ཡོད། ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མདུན་ཕྱོགས་ལས་དོན་སྒྲིག་གཞི་རོགས་སྐྱོར་དང་། གཞོན་ནུ་རོགས་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པའི་ཟམ་པ་དང་འབྲེལ་ཐག་དང་དེ་བཞིན་མཐུན་སྦྱོར་གཞོགས་འདེགས་ཀྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱ་རྒྱུར་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ་རྣམ་གྲངས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཐད་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པ་དང་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ཐད་ངོ་སྤྲོད་ཧུར་ཐག་བྱ་དགོས། རིགས་དབྱེ་ནས་ཐབས་ཇུས་ལག་ལེན་བསྟར་བ་དང་བྱེད་ཐབས་གསར་གཏོད་བྱས་པ་བརྒྱུད་རོགས་སྐྱོར་རོགས་སྐྱོར་མཉམ་ལས་རྣམ་གྲངས་ལག་ལེན་བསྟར་ཐབས་དང་ཐབས་ལམ་བཏོན་ནས་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ས་གནས་ཁག་གི“ཚང་བསྐྲུན་ནས་ཧྥུང་འགུག་པའི”དང་རོགས་སྐྱོར་རོགས་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་གི“གཟེབ་བོར་བྱ་བརྗེ་བའི”ཕྱོགས་གཉིས་མཐོ་རུ་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། གཞན་ཡང་གླིང་ཁུལ་ཐུན་མོང་འཛུགས་སྐྱོང་དང་། ཐོན་ལས་མཉམ་ལས། རྣམ་གྲངས་མཉམ་ལས་བཅས་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་སྲིད་ཇུས་འདུས་གྲུབ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་འདུས་ཚད། ཐོན་ལས་གཅིག་སྡུད་བཅས་བརྒྱུད་ས་ཁོངས་ལས་བརྒལ་བའི་མཐུན་སྦྱོར་མཉམ་ལས་ཀྱི་ཚོང་འགུགས་དངུལ་འདྲེན་སྣོད་བཅུད་གསར་པ་གཏོད་དགོས་ཞེས་བཏོན་པ་རེད།
(བཞི། རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་ཐོན་ཁུངས་ལ་དམིགས་ནས། ཚོང་འགུགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་དང་ཕན་འབྲས་གསར་པ་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས། དུས་ཡུན་རིང་པོའི་རིང་ལ། ཞིང་ཆེན་གྱིས་ཐོན་ཁུངས་དང་གློག་རིན་སོགས་ཀྱི་ལེགས་ཆར་བརྟེན་ནས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ། ཚྭ་མཚེའུ་ཐོན་ཁུངས་ཕྱོགས་བསྡུས་བེད་སྤྱོད་དང་། ནུས་རྒྱུ་གསར་པ། རྒྱུ་ཆ་གསར་པ། མདོག་ལྡན་ལྕགས་བཞུ་སོགས་ཐོན་ལས་ཁྱུ་ཚོགས་ཆགས་པ་རེད། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལེགས་ཆ་ཉམས་ཞན་དུ་འགྲོ་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་འགུག་གི་སྒུལ་ཤུགས་གསར་པ་དང་ལེགས་ཆ་གསར་པ་བསྐྱར་དུ་གཏོད་རྒྱུ་དེ་འགྲན་སློང་གསར་རྐྱང་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། 《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས》གིས་རང་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ལྗང་མདོག་གློག་ཤུགས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་ཐོན་ལས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་གསར་པར་བསྒྱུར་བའི་འཚམ་པའི་ཐབས་ལམ་ད་དུང་ཡོངས་སུ་བཀྲམ་མེད་པ་དང་། ནུས་ཁུངས་ཟད་གྲོན་དང་། སྦགས་བཙོག་དངོས་གཙོ་བོ། ལྕགས་རིགས་ལྕགས་རིགས་ཕྱིར་གཏོང་ཤོང་ཚད་དམིགས་ཚད་ཀྱིས་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་སྤོ་སྒྱུར་ཐོན་ལས་དང་ཚོང་འགུག་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་དགོས་མཁོ་སྐོང་མི་ཐུབ་པ། འགག་རྩའི་གཏེར་རྫས་མཁོ་སྤྲོད་དང་ཞིང་ཆེན་གྱི་བཟོ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་མི་མཐུན་པ་སོགས་ཀྱི་འཇུར་མིག་ལ་དམིགས་ནས། ལྗང་མདོག་གློག་ཤུགས་གཏན་འཇགས་མཁོ་སྤྲོད་དང་། ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་དམིགས་ཚད་བཀོད་སྒྲིགགློག་དྲ་ཕྲ་མོ་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་འགག་རྩའི་ལྷུ་ཚིགས་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱས་ཏེ། ལྗང་མདོག་གློག་ཤུགས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་འབུར་ཐོན་བྱས་ཏེ། གཙོ་གནད་དུ་ཐོན་ཁུངས་དང་། ས་ཆས། ཁོར་ཡུག་གི་རྒྱུ་རྐྱེན། ནུས་སྤྱོད་དམིགས་ཚད་དང་། དངུལ་རྩའི་ཞབས་ཞུ། མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས། ཆུ་སྤྱོད་པ། སོལ་རླངས་སྤྱོད་འགན་སྲུང་བཅས་ཀྱི་ཐད་ཞིབ་ཕྲའི་བྱེད་ཐབས་བཏོན་པ་དང་། ལས་ཀའི་བླང་བྱ་ཁ་གསལ་བཟོས་ནས་རྣམ་གྲངས་ནང་འདྲེན་དང་། བསྒྲུབ་ཐུབ་པ། འཕེལ་རྒྱས་ཡག་པོ་ཡོང་བ་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས།
(ལྔ། ཚོང་གཉེར་གྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་དམིགས་ཏེ་ཚོང་འགུག་གི་ས་མཐོ་གསར་པ་གཏོད་དགོས། ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་ནི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་ཁུལ་གྱི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་ཚད་ལ་བསྡུར་ཞིབ་དང་མཚོན་པའི་ལྟེ་བའི་དམིགས་ཚད་ཡིན། 《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཤས་》ནང་ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་གིས་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་བྱེད་པའི་སྐུལ་སྤེལ་ནུས་པ་གཙོ་གནད་ཐོག་མཚོན་པ་དང་། ཚོང་གཉེར་ཁོར་ཡུག་རྩེ་གྲ་བསྐྲུན་རྒྱུ་དམིགས་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་དང་། གཉེར་སྐྱོང་གཙོ་གཟུགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཁྲིད་སྟོན་དུ་བྱས་ཏེ། མ་འཇོག་ཐོན་སྐྱེད་གཉེར་སྐྱོང་ཁྲོད་ཀྱི་འགག་གནད་དང་དཀའ་གནད་སེལ་གང་ཐུབ་བྱས་ཏེ། དྲང་གཞག་ཁ་གསལ་གྱི་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཁོར་ཡུག་དང་། དྲང་གཞག་འགྲན་རྩོད་ཁྲོམ་རའི་ཁོར་ཡུལ། སྤྱོད་གཙང་ནུས་ཆེའི་སྲིད་དོན་ཁོར་ཡུག་བཅས་ཕྱོགས་གསུམ་ནས་ཁེ་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་འཛིན་བྱ་སྤྱོད་ཚད་ལྡན་དང་། དྲང་གཞག་འགྲན་རྩོད་དང་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་གྱི་ཞིབ་བཤེར་ལམ་ལུགས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ། སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། སྲིད་དོན་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་དེ་འགོ་ཚུགས་སར་བྱས་ཏེ། ཚོང་ར་ཅན་ནི་གཙོ་གནད་གསལ་པོ་དང་། ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན་ནི་རྨང་གཞིའི་འགན་སྲུང་དུ་བརྩི་བ། ཕན་ནུས་མཐོན་པོ་ཅན་ནི་ཚད་གཞི་གལ་ཆེན་དུ་བརྩིས་ཏེ། ཆིང་ལ་ཉེ་བའི་སྲིད་ཚོང་འབྲེལ་བ་འཛུགས་རྒྱུར་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཏེ། ཁེ་ལས་ཀྱི་ཡིད་ཆེས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ཁྲོམ་རའི་གསོན་ཤུགས་འཕེལ་བ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། མཚོ་སྔོན་ལ་མ་འཇོག་དང་ལས་གཏོད་བྱ་ཡུལ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་དུ་འཇུག་དགོས། 《བྱེད་ཐབས་འགའ་ཞིག》ནི་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་ཚོང་འགུག་དངུལ་འདྲེན་ལས་དོན་གྱི་རྩེ་རིམ་ཇུས་འགོད་ནས་ཞིབ་ཕྲའི་བཀོལ་སྤྱོད་རིམ་པའི་བར་གྱི་སྲིད་ཇུས་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཡིན་ལ། མིག་སྔའི་ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ལ་གནད་ལ་འཁེལ་བའི་སྒོ་ནས་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་པའི་འཕེལ་ཕྱོགས་ལ་རྒྱང་ལྟ་བྱེད་པའི་བཀོད་སྒྲིག་ཀྱང་ཡིན། བྱེད་ཐབས་བཏོན་པ་དེས་བྱ་སྤྱོད་དངོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཞིང་ཆེན་ཏང་ཨུད་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གིས་ཚོང་འགུགས་དམ་འཛིན་ཆེན་པོ་བྱེད་པའི་བརྡ་རྟགས་དྲག་པོ་དང་ཕྱོགས་སྟོན་གསལ་པོ་བརྒྱུད་སྤྲོད་བྱས་པ་མ་ཟད། ཚོང་འགུགས་ནང་འདྲེན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་དང་ས་གནས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་བསྟུན་ནས་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་སྤུས་ཀ་གསར་པ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཆེད་འཆར་གཞི་གསར་པ་ཞིག་ཀྱང་བཀོད་ཡོད།
