སྤྲིན་རིམ་གྱི་མཚོ་སྔོན། གནམ་འོག་གི་ཁོད་ཡངས་པའི་མཛེས་སྡུག་གི་གཞོང་པ།

རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་དམིགས་ས་འཛུགས་རྒྱུ་ནི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་མཚོ་སྔོན་ལ་བསྩལ་པའི་འགན་འཁྲི་གལ་ཆེན་ཡིན་ལ། མཚོ་སྔོན་གྱིས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་གནད་འགག་གི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་འབུམ་བདུན་དང་ཁྲི་གཉིས་ཡོད་པའི་ས་གཞི་འདིའི་སྟེང་། མཚེའུ་སྟོང་ཕྲག་ལྔ་ལྷག་སྐར་ཚོགས་ལྟར་བཀྲམ་ཡོད་ལ། གཙང་བོ4200ལྷག་བཞུར་གྱིན་ཡོད། རང་བྱུང་ཁམས་ཆེན་མོའི་ངོ་མཚར་བའི་འཁོར་སྐྱོད་ཀྱིས་ལོ་རེར་གངས་ཀྱི་འཁྱག་རོམ་དང་། མུ་མཐའ་མེད་པའི་རྩྭ་ཐང་བསྩལ་ཡོད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་མུ་མཐའ་བྲལ་བའི་མྱ་ངམ་ཐང་དང་། ཁམ་བུ་དང་ལྕང་སྡོང་སོགས་ཡོད་པའི་རྨ་ཙོང་གཞོང་ས་སྦྱིན་ཡོད། འདི་ནི་གསར་སྐྲུན་པའི་ཆེས་གཏོང་ཕོད་ཆེ་བའི་མདོག་སྡེབ་ཀྱི་གཞོང་པ་ཞིག་དང་འདྲ་ལ།  ཚོན་མདོག་རེ་རེརཡིད་དུ་འོང་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱིས་ཁེངས་ཡོད།  ང་ཚོས་མཉམ་དུ་མཐོ་སྒང་གི་མདོག་སྡེབ་གཞོང་པ་འདི་ནས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཕར་རྩ་དང་། དེ་མིན་རིག་གནས་རྒྱུད་རྒྱུ་སྔོག་འདོན་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་དམིགས་ས་བསྐྲུན་པའི་གསར་གཏོད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་མྱོང་རོལ་བྱེད།

ཡུལ་སྐོར་དང་ཞིང་སྡེ་འདྲེས་ཏེ་སྐྱེ་ཁམས་མཉམ་གནས་བྱེད།

མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་བུའུ་ལན་རྫོང་ཚྭ་ཁ་གྲོང་རྡལ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྤྱི་ལེ18མཚམས་སུ་ལྗང་མདོག་གི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཡོད་ལ། དེ་ནི་མའོ་ཧི་རྔ་མོང་རྭ་བ་རེད། ལྗོན་ཤིང་གི་གྲིབ་གཟུགས་ཁྲོད་མེ་ཏོག་རྣམ་པར་བཞད་ཡོད་པ་དང་། གནའ་བོའི་སྡོད་ཁང་བཅས་ཀྱིས་མི་རྣམས་ལ་དུས་རབས20པའི་ལོ་རབས་བདུན་ཅུ་ནས་བརྒྱད་ཅུར་ལོག་པའི་ཚོར་བ་སྟེར་སྲིད།

“འདི་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིམ་པ་དང་པོའི་རིག་དངོས་ཡིན་ལ། མཚོ་སྔོན་གྱི་ལམ་ཐིག་ཡོངས་ལ་བསྐྱོད་པའི་སྐར་ལྔའི་དར་དམར་ཆ་ཚང་བ་ཡིན་པ་དང་། ཐོག་དང་པོར་ལྷ་སར་བསྐྱོད་པའི་སྐར་ལྔའི་དར་དམར་ཡང་ཡིན”ཞེས་སྣེ་ཤན་པས་ཤེལ་སྒམ་གྱིས་བཏུམ་པའི་སྐར་ལྔའི་དར་དམར་ཞིག་བསྟན་ནས་ཡུལ་སྐོར་པར་མའོ་ཧི་རྔ་མོང་ར་བའི་གཟི་བརྗིད་དང་འོད་སྟོང་འབར་བའི་ལོ་རྒྱུས་གསལ་བཤད་བྱས།

དུས་ཚོད་ཀྱིས་རྔ་མོང་ར་བའི་སྔར་ཡོད་ཀྱི་བྱེད་ནུས་མེད་པར་གྱུར།  གནས་དེར་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི“དངོས་པོ་རྙིང་པ”དེ་དག་རྩ་ཆེ་བའི་དམར་པོའི་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་སུ་གྱུར་ཡོད། བུའུ་ལན་རྫོང་གིས་མའོ་ཧི་རྔ་མོང་ར་བའི་དམར་པོའི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་བེད་སྤྱོད་བྱ་བ་ཧུར་ཐག་གིས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་ནས། དམར་པོའི་རིག་གནས་ལ་དུས་རབས་ཀྱི་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།

འདི་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱིས་མུ་མཐུད་དུ་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་རྫས་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་པ་དང་། ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་དམིགས་ས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་བསྡུས་རིས་ཤིག་རེད། ད་ལྟ། དམར་པོའི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ཚང་མ་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་དང་འདྲེས་ཡོད་པ་དང་། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་འགྲེལ་བར་གྱུར་ཡོད། དམར་པོའི་གཏམ་རྒྱུད་ཁ་བྱང་ཡིན་པའི《ཁུ་ནུར་དཔྱད་པ》དང《ལང་ཚོའི་རལ་གྲི221》སོགས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ལས།  སྙིང་སྟོབས་དང་རིག་གནས་ལ་གར་སྟེགས་སྟེང་སླར་ཡང་གསོན་ཤུགས་བསྐྱེད་པར་མ་ཟད། ང་ཚོས་མཚོ་སྔོན་གྱི་དམར་པོའི་གཏམ་རྒྱུད་མཐོང་ཐུབ།

རེད། མཚོ་སྔོན་ནི་མདོག་དམར་པོས་གྲུབ་པའི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ནི་མཚམས་སྤྲིན་དམར་པོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྐྱིལ་བའི་རྒྱ་མཚོ་ཞིག་དང་འདྲ་ཞིང་། གནས་དེ་ནི“མདེལ་གཉིས་སྐར་གཅིག”གི་སྙིང་སྟོབས་དང་། “ལམ་གཉིས”ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་གཞི་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་གཞི་རྟེན་ལྟ་བུའང་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྗེས་ཤུལ་ནས་གཟུགས་འདས་རིག་དངོས་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་པའི་བར་དང་། རིག་རྩལ་གསར་རྩོམ་ནས་ཡུལ་སྐོར་ཉམས་ལེན་བྱས་པའི་བར་དུ། མཚོ་སྔོན་གྱིས“རིག་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་སྐོར་གཉེར་བ་དང་ཡུལ་སྐོར་ལ་བརྟེན་ནས་རིག་གནས་ཀྱི་མཚར་སྡུག་མངོན་པའི”བྱེད་ཐབས་རྨང་རྟེན་དུ་བཟུང་ནས། རང་བྱུང་གི་མཛེས་སྡུག་དང་རིག་གནས་ཀྱི་གདངས་དབྱངས་ལུ་གུ་རྒྱུད་དུ་བསྟར་ཏེ། ལས་སྒོ་རེ་རེ་ཤེས་རིག་དང་མ་བཅོས་བརྩེ་བའི་བར་གྱི་ལབ་གླེང་ཐེངས་ཤིག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་བཞིན་ཡོད།

ཧྲིན་ཡོན་ས་གདན་སྡེ་ཚོགས་ཚད་ཡོད་ཀུང་ཟིའི་ཐོན་སྐྱེད་འཁོར་ཁང་དུ། འགྲོས་མཉམ་པའི་འཁེལ་འཐག་འཕྲུལ་འཁོར་འཁོར་སྐྱོད་ཀྱི་སྒྲ་ཐོས་འཛིན་གྱི་བུ་གར་ངང་གིས་ལྷུང་ཡོང་། བོད་ཀྱི་ས་གདན་འཁེལ་འཐག་བཟོ་རྩལ་ལ་དུས་རབས་གསར་པར་གསོན་ཉམས་ཀུན་ནས་རྒྱས་ཏེ།  སྲུང་སྐྱོབ་དང་རྒྱུན་འཛིན་མ་ལག་རིམ་བཞིན་འཐུས་ཚང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སྟངས་སྣ་ཚོགས་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་མ་ཟད། རྒྱུན་འཛིན་ནུས་པ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས། དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་མཚོ་སྔོན་གྱི་གཟུགས་འདས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་རྒྱུན་འཛིན། འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་རིམ་གྱིས་གྲུབ་ཡོད།

ཉེ་བའི་ལོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ། ཡུལ་སྐོར་བ་སྔར་ལས་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཆ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། སྤྱིར་བཏང་གི་རི་ཆུ་ནགས་གསུམ་གཙོས་རང་བྱུང་ཁམས་ཁོ་ནས་ལྟ་སྐོར་གྱི་འདོད་བློ་བསྐང་མ་ཐུབ་པར་རྐྱེན་བྱས་ཏེ། ཁོ་ཚོས་སྔར་ལས་གཏིང་ཟབ་པའི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཉམས་ལེན་དོན་གཉེར་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེར་བརྟེན། མཚོ་སྔོན་གྱིས་རང་བྱུང་མི་གཞུང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་ཁུངས་སྔོག་འདོན་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ། ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་གསེང་གྲོང་ཁྱེར་སོགས་ཁག་ཅིག་བསྐྲུན་ནས། སྤུས་ཚད་མཐོ་ལ་སྣ་མང་ཅན་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་རྫས་མ་ལག་རིམ་བཞིན་བསྐྲུན་ཡོད།

ཀྲུང་གོའི་མི་རིགས་རིག་གནས་ཀྱི“གསོན་རྣམ་ཅན་གྱི་བཤམས་སྟོན་ཁང”ཞེས་གྲགས་པའི་མཚོ་སྔོན་གྱིས། མི་རིགས་མང་པོའི་བློ་གྲོས་མཉམ་འདྲེས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་འདས་རིག་དངོས་ཀྱི་རི་མོ་འབད་པས་འབྲི་བཞིན་ཡོད། མཚོ་སྔོན་དུ་མིག་སྔར། རིམ་པ་སོ་སོའི་གཟུགས་འདས་རིག་དངོས་ཀྱི་ཚབ་མཚོན་རང་བཞིན་གྱི་ལས་གཞི3761དང་ཚབ་མཚོན་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་མཁན5793ཡོད་ཅིང་། དེའི་ནང་མིའི་རིགས་ཀྱི་གཟུགས་འདས་རིག་དངོས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་མིང་ཐོའི་ཁྲོད་ཚུད་ཡོད་པའི་ལས་གཞི7དང་། རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་གཟུགས་འདས་རིག་དངོས་ལས་གཞི88ཡོད་ལ། རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་ཚབ་མཚོན་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུན་འཛིན་པ104ཡོད་པར་མ་ཟད། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་གཟུགས་འདས་རིག་དངོས་ལས་གཞི335ཡོད། དེ་མིན་ད་དུང་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་ཚབ་མཚོན་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུན་འཛིན་པ409ཡོད།

རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་དམིགས་ས་བསྐྲུན་ཏེ། ཐོན་རྫས་མཁོ་འདོན་གྱི་ཚད་སྔར་ལས་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་གནད་འགག་གི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། མཚོ་སྔོན་གྱིས་རིག་རྩལ་གསར་རྩོམ་དང་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ། གཟུགས་འདས་རིག་དངོས་རྒྱུན་འཛིན་སོགས་རིག་གནས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ཡུལ་སྐོར་འཛུགས་སྐྲུན་ནང་སིམ་འདྲེས་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ། གནད་ས་སྦྲེལ་ནས་ལམ་ཐིག་གྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང་འབྲེལ་གནས་གཞི་གཅིག་ཏུ་སྦྲེལ་ཏེ་གཞི་རྟེན་གྲུབ་པར་བྱས་ནས། རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ལས་རིགས་མང་པོ་རིམ་པ་སྣ་མང་གི་སྒོ་ནས་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།

མི་ལ་ལས་བཤད་རྒྱུར།   མཚོ་སྔོན་ནི་མཐིང་མདོག་གི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཡིན་ཟེར། དངོས་གནས་རེད། སྐྱེ་ཁམས་ལྗང་མདོག་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱི་ཆེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ལྡན་པའི་མིང་བྱང་ཞིག་ཡིན་ལ། ཚེ་སྲོག་ཡོད་ཚད་མཉམ་གནས་ཀྱི་དག་ཞིང་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།

2016ལོར་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་མཚོ་སྔོན་ལ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་སྐབས། མཚོ་སྔོན་གྱི་ཆེས་ཆེ་བའི་རིན་ཐང་ནི་སྐྱེ་ཁམས་ཡིན་པ་དང་ཆེས་ཆེ་བའི་འགན་འཁྲི་ཡང་སྐྱེ་ཁམས་ཡིན་ལ། ཆེས་ཆེ་བའི་སྦས་ཤུགས་ཀྱང་སྐྱེ་ཁམས་ཡིན་ཞེས་གསུངས་མྱོང་། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་མཚོ་སྔོན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་སྟོན་གནང་ཡོད་ལ། མཚོ་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྩ་བའི་གཞི་འཛིན་ས་མཁོ་འདོན་གནང་ཡོད།

རྨ་འབྲི་རྫ་གསུམ་འབྱུང་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་དང་མདོ་ལ་རི་བོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་།  མཚོ་སྔོན་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་བཅས་གསར་འཛུགས་བྱས་ཤིང་།   ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་དངོས་སུ་འཛམ་གླིང་རང་བྱུང་ཤུལ་བཞག་གི་མིང་ཐོའི་ཁྲོད་ཚུད་ལ། ཁམས་རར་འཛམ་གླིང་ས་གཤིས་སྤྱི་གླིང་གི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་པ་དེས་མཚོ་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གོ་སྐབས་གལ་ཆེན་དང་ཆ་རྐྱེན་བཟང་བོ་བསྐྲུན་ཡོད།

ཟླ7པར།    མཐོ་སྒང་གི་ཉི་འོད་སྤྲིན་གསེབ་ནས་འཕྲོས་ཏེ་མཚོ་སྔོན་པོའི་མཚོ་ངོས་སུ་འོད་ཐིག་གིས་ཁེངས་ཡོད།  ཞང་ཀང་སྨྱན་བྱད་ཀྱི་འཐུས་མི་མང་པོ་མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་རྐང་ཚ་རྫོང་གི་མཚོ་སྔོན་པོའི་ཁེ་རམ་ཐང་དུ་སླེབས།  སྐབས་དེར།   ཤིང་ལམ་འགྲམ་དུ་ཕྲ་ལམ་མེར་བཞད་པའི་མེ་ཏོག་སྨུག་པོ་དང་དྭངས་གསལ་གྱི་མཚེའུ་གཉིས་ཕན་ཚུན་གྱི་རྒྱན་དུ་གྱུར་ཡོད་ལ།  མཁའ་དབུགས་ཁྲོད་དུ།  རྩྭ་རྩི་ཤིང་དང་མཚེའུའི་དྭངས་གཙང་གི་དྲི་ཞིམ་གྱིས་ཁེངས་ཡོད།

བྱ་གག་དེ་ལ་ལྟོས་དང་། མི་ལ་ཅུང་ཙམ་ཡང་སྐྲག་གིན་མི་འདུག་ཅེས་གསར་འགོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁ་བརྡ་བྱེད་བཞིན་འདུག   བྱ་གག་འདིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་གནས་ཀྱི་ཆུ་སྤུས་དང་སྔོ་ཁེབས་ཐད་ཀྱི་རེ་འདུན་ཧ་ཅང་མཐོ།  ད་ལྟ་དེ་ཚོ་གསལ་བོར་མཐོང་ཐུབ་པ་དེས་བརླན་སའི་སྐྱེ་ཁམས་དངོས་གནས་ཇེ་བཟང་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་མཚོན་ཐུབ།  ཞང་ཀང་སྨྱན་བྱད་ཀྱི་འཐུས་མིས་ཅུང་སེམས་འགུལ་ཐེབས་པའི་ངང་བཤད་རྒྱུར།   མཐོ་སྒང་བརླན་སའི་མཛེས་སྡུག་གི་སྐྱེ་ཁམས་དེ་ཞང་ཀང་དུ་ཁྱེར་ནས་མི་སྔར་ལས་མང་པོར་མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་འདི་ལྟ་བུའི་ཞི་འཇམ་གྱི་བར་ཐག་ཁྲོད་སྦས་ཡོད་པ་ཤེས་སུ་འཇུག་དགོས།    མཚོ་སྔོན་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་དམིགས་སའི་ཁུལ་ཞེས་ཐོགས་པ་དེར་ངོ་གནོངས་མི་དགོས།

སྐབས་དེར།   ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ཀྱི་བསོད་ནམས་དར་རྒྱས་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཚིགས་སུ།    སྐོར་སྲུང་མི་སྣས་ས་ཁྲའི་སྟེང་གི་ཚོན་མདོག་གི་མཚོན་རྟགས་བསྟན་ནས།    ས་ཁོངས་དམར་པོ་འདི་ཡོངས་སུ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད།   སེར་པོ་འདི་རུ་ཚན་ཞིབ་རྟོག་ཞིབ་བྱས་ཆོག    ལྗང་མདོག་གི་ས་ཁོངས་འདི་རུ་ད་གཟོད་ཚད་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ཡུལ་སྐོར་བྱས་ཆོག་ཅེས་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།   དེ་ལྟ་བུའི་བྱེད་ཐབས་ཀྱིས་མཚོ་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་བར་སྟོང་ཡོད་པར་བྱས་པ་དང་།   རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་དམིགས་ས་བསྐྲུན་པར་གཞན་གྱིས་ཚབ་བྱེད་ཐབས་མེད་པའི་འགྲན་ནུས་ཀྱང་ཡོད་པར་བྱས།

མཚོ་སྔོན་ལ་ཡོང་མྱོང་བའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ད་རུང་བརྗེད་དཀའ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི།   མཚོ་སྔོན་ལ་ཁྱད་དུ་ཡོད་པའི་སྔོ་སང་གི་ནམ་མཁའ་རེད།

སྔོ་ཡུག་ཡུག་གི་ནམ་མཁས་མི་སེམས་ཀྱི་གཏིང་རིམ་སྒྲིབ་མེད་མངོན་པར་ཕྱུང་འདུག  མཚོ་སྔོན་པོའི་འགྲམ་དུ་ལངས་ཚེ།   མུ་མཐའ་མེད་པའི་སྔོ་ལྗང་གི་མཛེས་ལྗོངས་དེ་མིག་གི་དགའ་སྟོན་དུ་མངོན་ཡོང་ལ།  ཡུལ་སྐོར་རིག་གནས་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཁྱད་མཚར་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྙན་རྩོམ་རིང་མོ་ཞིག་ངང་གིས་གྲུབ་འདུག  

ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་ཡུལ་སྐོར་བ་ཉི་ཁུ་ཧྥན་གྱིས་བཤད་རྒྱུར།   ང་མཚོ་སྔོན་པོར་ཐེངས་མང་པོར་ཡོང་མྱོང་།    སྔོ་སང་གི་ནམ་མཁའ་དང་དྭངས་གཙང་གི་མཚེའུས་མི་རྣམས་ལ་མཚོ་སྔོན་གྱི་བློ་རྒྱ་ཡངས་པོ་ཚོར་དུ་འཇུག་ཐུབ་ཟེར།

ད་ལྟའི་མཚོ་སྔོན་གྱིས་མཚོ་སྔོན་པོའི་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་གསར་སྐྲུན་ལ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས།   མ་དངུལ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་གཅིག་དང་དུང་ཕྱུར་གསུམ་བྱེ་བ་གཅིག་ས་ཡ་གསུམ་བཏང་སྟེ།    ལྗོངས་ཁུལ་མཐོར་འདེགས་རིམ་སྤོར་དང་སྐྱེ་ཁམས་རླངས་འཁོར་འདུག་ས་རྒྱ་བསྐྱེད་པ་སོགས་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་དམིགས་ས་བསྐྲུན་པ་དང་། མཚོ་སྔོན་གྱིས་མཚོ་སྔོན་པོའི་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་པ་ནས་མགོ་བརྩམས་ཏེ། ལྟེ་བ་གཅིག་དང་ཕྱོགས་མང་མཉམ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་བསྐྲུན་པ་དམིགས་ཡུལ་དུ་འཛིན་པ།  ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་དཀྱིལ་སྙིང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསྐྲུན་པར་མྱུར་དུ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། མཚོ་སྔོན་པོ་བསྐོར་བའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་བསྐྲུན་པའི་ཆེད།  ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ཁུངས་ལ་གཞི་བཅོལ་ནས། སྐྱེ་ཁམས་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ས་ཁུལ་མང་པོ་ལེགས་སྒྱུར་དང་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། ལྟེ་བའི་སྣེ་ཁྲིད་དང་ཕྱོགས་མང་དཔེ་སྟོན། སྣེ་མང་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་མྱུར་དུ་གྲུབ་པར་བྱས།

མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐིན་གྱི་རིམ་པ་དང་པོའི་སྐོར་ཞིབ་པ་ཁྲང་ཧུང་ཨན་གྱིས་བཤད་རྒྱུར། སྔོ་ལྗང་གི་རི་ཆུ་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱི་བང་མཛོད་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། ལྷག་པར་དུ་མཚོ་སྔོན་གྱིས་དུས་ནམ་ཡང་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་གདེང་ཤུགས་ཡིན། མཚོ་སྔོན་གྱིས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་འགོག་ར་ཇེ་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་དམིགས་ས་བསྐྲུན་ཆེད་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་བཏིངས་ཡོད་ཟེར། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་དམིགས་སའི་མཚོ་སྔོན་པོའི་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་བསྐྲུན་པར་ནུས་ཤུགས་ཡོད་དགུས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་རྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ། སྔོན་ཐོན་ཚན་རིག་གིས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཐབས་དང་འཕེལ་རྒྱས་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཚུལ་སྒྱུར་ཐད་ནས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ནས། སྐྱེ་ཁམས་དང་སྤྱི་ཚོགས། དཔལ་འབྱོར་བཅས་ཀྱི་ཕན་ནུས་ཆེས་ཆེར་བསྒྱུར་བ་མངོན་འགྱུར་བྱས།

སྒྲ་སྙན་རྟ་མགོ་མའི་དབྱངས་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་གླུ་དབྱངས་སྙན་མོ་ཞིག་གི་མགོ་བརྩམས་བྱུང་། གནམ་སའི་མཚམས་ཀྱི་ཚ་འདམ་གཞུང་ཞེས་པའི་གླུ་དབྱངས་དེས་ལྟད་མོ་བ་རྣམས་མཛེས་སྡུག་དང་ངོ་མཚར་གྱིས་ཁེངས་བའི་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་ཏུ་དྲངས་སོང་། ཟླ6པའི་ཚེས་ཚེས27ཉིན། ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་ཞིན་ཉིང་ཐང་ཆེན་དུ་མི་རིགས་རྒྱན་གོས་ཀྱིས་སྤྲོས་པའི་འཁྲབ་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གར་གྱི་སྟངས་སྟབས་ལས་ཡིད་དགའ་བའི་ཐལ་མོའི་རྡེབ་སྒྲ་བསུས་ཡོད། དེ་ནི་མཚོ་ནུབ་ཀྱི2261རྨ་ཙོང་རིག་གནས་གཅིག་འདུས་ཁྲོམ་ར་སྟེ་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ཆེད་དོན་བྱེད་སྒོའི་མགོ་རྩོམ་ཡུལ་དངོས་རེད།

ཟླ་བ་བཞིའི་རིང་གི་མཚོ་ནུབ་ཀྱི2261རྨ་ཙོང་རིག་གནས་གཅིག་འདུས་ཁྲོམ་རའི་རྨ་ཙོང་རིག་གནས་སྲོག་རྩ་བྱས་ཏེ། ཟླ་ལྔ་པ་ནས་བཟུང་མཚོ་སྔོན་ས་ཆའི་རིག་གནས་མཛེས་པ་རེ་རེ་བཞིན་འགྲེམ་སྟོན་བྱས། ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་བརྒྱད་ནས་ཐོན་པའི་ཡུལ་སྐོར་ལྟད་མོ་བ་གནས་འདིར་འཛོམས་ཏེ། རིག་གནས་ཉམས་ལེན་དང་སྤྱི་བའི་འཛད་སྤྱོད་མཉམ་འདྲེས་ཁྲོད་ཞུགས། མཚོ་སྔོན་དེ་ས་གནས་རིག་གནས་ཀྱི་ཉིང་བཅུད་རྒྱས་ཤིང་སྣ་མང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་ཉམས་འགྱུར་མངོན་པའི་གནས་མཆོག་ཅིག

རེད་དེ། དག་གཙང་མཛེས་སྡུག་དང་ཉམས་འགྱུར་སྟོང་གིས་ཕྱུག་པའི་མཚོ་སྔོན་ནི་བརྗེད་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད། དངུལ་མདོག་གི་གངས་དཀར་རི་རྩེར་ཉི་འོད་བརྒྱབ་པས་བཀྲག་མདངས་འཚེར་ཞིང་། གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོ་ས་ལ་འཁྱུག་འདྲ། མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཚྭ་ཁའི་ཚྭ་མཚོའི་བསིལ་རླུང་དང་ཉི་འོད་ཀློང་ན། གནམ་ཁའི་སྤྲིན་པ་དང་བརྗིད་ཆགས་གངས་རི་རི་མོར་བྲིས་པ་བཞིན། མིན་ཡོན་ལོག་དཀར་ཞིང་ཁ་ནི་གསེར་སྐུད་ཀྱིས་འཐག་པའི་ས་གདན་ཞིག་དང་འདྲ་སྟེ། ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པོ་བུང་བུའི་ཚོགས་བཞིན་དབང་མེད་དུ་འཁོར་ཡོང་གིན་འདུག མཚོ་སྔོན་གྱི་གཙགས་དྲུབ་སྟེ།   ཁ་དོག་སྟོང་ལྡན་གྱི་ཁབ་སྐུད་རེ་རེ་ལས། ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གྱི་བྱང་ཆ་མངོན་ཐུབ་པར་མ་ཟད། གཟུགས་འདས་ཤུལ་བཞག་གིས་གྲོང་གསེབ་དར་སྤེལ་དང་། སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཁོད་ཡངས་པའི་འཛམ་གླིང་གར་སྟེགས་སུ་བསྐྱོད་པར་རོགས་ཤུགས་འདོན་པའི་ཐད་ནུས་པ་བླ་ལྷག་ཐོན་བཞིན་ཡོད།

དེང་གི་དུས་འདིར། མཚོ་སྔོན་དེ་མི་མང་པོའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱང་རིང་དང་སྙན་ངག་ལྟ་བུར་ཆགས་ཡོད། ད་ལོའི་ལོ་སྟོད་ལ་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱིས་ཡུལ་སྐོར་བ་བྱེ་བ་གཉིས་དང་ས་ཡ་བདུན་འབུམ་གསུམ་སྟོང་ལྔ་དང་བདུན་བརྒྱ་སྣེ་ལེན་བྱས་པ་དང་། དུས་མཉམ་ལས་བརྒྱ་ཆའི་ཉེར་གཅིག་དང་གྲངས་ཆུང་གཅིག་བཞི་འཕར།  ཡུལ་སྐོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཐེར་ཆེན་གཉིས་དང་ཐེར་འབུམ་གསུམ་དུང་ཕྱུར་བཞི་བྱེ་བ་བརྒྱད་ཟིན་ལ། དུས་མཉམ་ལས་བརྒྱ་ཆའི་ཉི་ཤུ་དང་གྲངས་ཆུང་གསུམ་འཕར།

འདི་ལྟ་བུའི་འདྲེན་ཤུགས་ནི་མཚོ་སྔོན་ཚོང་གཏམ་གྲོས་ཚོགས་དང་མཚོ་སྔོན་བསྐོར་བའི་ལྕགས་རྟ་འགྲན་སྡུར་སོགས་བྱེད་སྒོའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཞིང་ཕྱུགས་ཐོན་རྫས་དང་སྐྱེ་ཁམས་སློབ་གསོ། མཐོ་སྒང་གི་ཁམས་གསོ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལ། ཡུལ་སྐོར་ཕྱོགས་མང་པོ་ནས་རིམ་སྤོར་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་ལ་རགས་ལས་པ་དང་། དམངས་ཕན་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་བརྟན་པོ་དང་མཚོ་སྔོན་གྱི་ཞིང་ལས་དང་ལུས་རྩལ།  རིག་གནས། ཡུལ་སྐོར། ཚོང་གཉེར་བཅས་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་བསམ་ཕྱོགས་དང་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་ཡོད།

མཚོ་སྔོན་དུ་ཡུལ་འཁྱམ་ལ་ཕྱིན་ཚེ། དེ་ནི་གནས་ས་གཉིས་ཀྱི་ཆེས་མཛེས་སྡུག་གི་བར་སྟོང་དུ་འཆམ་འཆམ་ལ་ཕྱིན་པ་དང་འདྲ། མཛེས་ཉམས་དེ་ནི་མིག་གི་དགའ་སྟོན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། སེམས་ཀྱི་ཟབ་སར་འཐིམས་འགྲོ་བའི་མཚར་སྡུག་ཅིག་ཡིན། མཚོ་སྔོན་གྱི་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཚར་སྡུག་ཀློང་ནས་ང་ཚོས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་བརྗིད་ཆགས་ཀྱི་མཛེས་ཉམས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་ཟབ་ཚད་ལ་རོལ་མྱོང་བྱས་ཆོག་ལ། ས་ཆེན་འདི་གཏན་དུ་སྲུང་བའི་ཡང་སྙིང་དང་ཚེ་སྲོག་ལ་བཅངས་པའི་བརྩེ་བ་རྣལ་མ་དེ་རྙེད་ཐུབ།

མཚོ་སྔོན་གྱིས་གསར་སྤེལ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་གཉིས་རྐྱ་གཅིག་ཏུ་སྦྲེལ་བའི་ཤེས་རབ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐོ་སྒང་གི་ས་གཞི་ཆེན་མོ་འདིའི་སྟེང་དུ་མིའི་ཡིད་སེམས་དབང་མེད་ཤོར་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་དམིགས་ས་བསྐྲུན་པར་གཞོལ་ནས་མཉམ་འདྲེས་དང་མཉམ་སྐྲུན། མཉམ་སྤྱོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ལེའུ་གསར་པ་སྐྲུན་བཞིན་མཆིས།