མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དྲ་བ།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་འགན་ལེན་ནི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་འཁྲི་འགན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་མཚོ་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ་ནི“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ཆེན་”ཞིག་རེད། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་བསམ་བློ་ལག་ལེན་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། ཞིང་ཆེན་གྱི་གནས་བབ་“ཆེ་ཤོས་གསུམ་”གྱི་གནས་ཐིག་གཏན་འཁེལ་དང“དེ་བས་གལ་ཆེན་གསུམ་”གྱི་འཐབ་ཇུས་གནས་བབ་གཞིར་བཟུང་སྟེ་མཚོ་སྔོན་གྱིས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཁྱོན་ཡོངས་དང་མཉམ་འདྲེས་དང་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་ལ་དང་འབྱུང་འཕྲོད་གོང་འཕེལ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ལ“ཀྲུང་ཧྭའི་ཆུ་ལྕོག”སྲུང་སྐྱོང་པ་བྱས་ཏེ། སེམས་ཤུགས་དང་བརྩེ་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་ས་མཐོའི་སྐྱེ་དངོས་དང་རྩྭ་ཤིང་དང་ཆུ་སྟོང་གི་རི་ཆར་སྲུང་སྐྱོབ་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས།
ཤུགས་རྒྱག་པ་འབད་བརྩོན་བྱེད་པ་ལ་སྐྱེ་ཁམས་ཤེས་དཔལ་གྱི་མཐོ་ས་བསྐྲུན་ནས་གྲུབ་འབྲས་གསར་པ་ཐོབ་ཡོད། ད་ཆ་མཚོ་སྔོན་དུ་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བསམ་ཕྱོགས་སྔར་བས་གསལ་པོ་དང་། བྱེད་ཐབས་སྔར་བས་བརྟན་པོ། ཕན་འབྲས་སྔར་བས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་བཅས་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་སྔར་བས་མངོན་གསལ་དོད་དུ་ཕྱིན་པ། “རི་གཉིས་”ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལྟ་བ་བསམ་གཞི་མི་སེམས་སུ་སྔར་བས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་ཟུག་པ། “ཀྲུང་ཧྭ་ཆུ་ལྕོག”ཡིས་ལྷ་གླིང་བརླན་དུ་བཏང་བ་དང་། རང་བྱུང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་དང་། སྔོ་ལྗང་འབྱུང་འཕྲོད་གནོད་མེད་ཤར་བགྲོད་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་། མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་མཛེས་སྡུག་བཅས་མཚོ་སྔོན་ས་མཐོའི་ཐོག་ཕན་ཚུན་འཕྲོ་བ་དང་མཛེས་སྡུག་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས།
མཚོ་སྔོན་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་བཀག་རྒྱ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། རྒྱ་ཆེའི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་ལ་འཛིན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་དང་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་དང་ངེད་དངོས་ཀྱིས་སྔོན་ལ་བརྩོན་ལེན་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་བརྟན་པོ་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པས། “མཐོ་ས་”བརྟན་བརླིང་ཁྲོད་བརྟན་ལེགས་བསྐྲུན་ཡོད།
རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་དང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པ་ཞུས་ཆིང་མིང་གིས་ཡུན་རིང་ལ་མཚོ་སྔོན་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་དོན་བྱ་གཞགལ་གཞོལ་བཞིན་ཡོད། ཁོང་གིས་གསུངས་པ་ལྟར། མཚོ་སྔོན་གྱི་གནམ་སྔོ་ཞིང་ཆུ་དྭངས་པས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གྱི“རང་བྱུང་གི་རྒྱབ་ལྗོངས”ཀྱིས་སྐྱེད་བསྲིང་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་ཞིག་སྐྱེ་ཁམས་བྱས་ཡོད།
མཚོ་སྔོན་དུ་ནམ་མཁའ་སྔོན་པོ་དང་ས་གཞི་སྔོ་ལྗང་གི་མཛེས་སྡུག་ལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་དེ་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་དམངས་འཚོ་བདེ་རྩ་དང་ཆེས་འདྲ་མཉམ་གྱི་སྤྱི་པའི་ཐོན་རྫས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་མཚོ་སྔོན་གྱིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གཙོ་གནད་བྱེད་ཐབས་དོན་འཁྱོལ་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་ཀྱི་འགག་སྒྲོལ་ལས་ཀ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་བཏང་བ་རེད། གྲངས་གཞི་ལས་མངོན་པ་ལྟར་ན། 2024ལོར་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་མཁའ་རླུང་སྤུས་ཚད་ལེགས་པའི་ཉིན་གྲངས་སྡུར་ཕྲེང་96.8%ཟིན་པ་དང་། འབྲི་ཆུ་བོ་དང་། རྨ་ཆུ་བོའི་གཞུང་རྒྱུན་གཞུང་ཆུ་ལན་ཚང་གཙང་པོའི་ཞིང་ཆེན་ནས་ཐོན་པའི་བཅད་ངོས་ཀྱི་ཆུ་སྤུས་རྒྱུན་སྲུང་རྒྱུན་འཁྱོངས་རིགས་Ⅱཔ་དང་ཡན་ཆད་ས་ངོས་ཆུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔྱད་ཞིབ་བཅད་ངོས་ཀྱི་ཆུ་སྤུས་ལེགས་པའི་སྡུར་ཕྲེང་100%ཟིན་པ། ས་རྒྱུ་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་རྒྱུན་སྲུང་རྒྱུན་འཁྱོངས་གཙང་མ་བརྟན་ལྷིང་བཅས་ཡིན་པ་རེད།
མཚོ་སྔོན་གྱི་མཛེས་སྡུག་ནི་སྐྱེ་ཁམས་དུ་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་དང་། རི་དྭངས་ཆུ་མཛེས་སྡུག་ཏུ་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་ཞིག་རེད།
སྟོབས་ཤུགས་སྔར་ལས་ཆེ་བ་དང་ཆུ་སྙོམས་སྔར་ལས་མཐོ་བའི་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། ཤུགས་རྒྱག་པ་འབད་བརྩོན་བྱེད་པ་ལ་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་གྱི་མཐོ་ས་སྐྲུན་པའི་ཐད་གྲུབ་འབྲས་གསར་པ་ཐོབ་ཡོད། 2024ལོར་མཚོ་སྔོན་ལག་བསྟར་སྤེལ་བ་སྤྱོད་པ་བྱང་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་དགུན་དུས་གཙང་སྦྲ་དྲོད་ལེན་དང་། བཟོ་ལས་ཁེ་ལས་གཏིང་ཟབ་བཅོས་སྐྱོང་དང་སྒུལ་བདེའི་འབྱུང་ཁུངས་དོ་དམ་སོགས་རྣམ་གྲངས་40ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་གསར་གཏོད་གཙང་ཆུའི་ནང་ཞུགས་པའི་ལྡིང་ཤོགཁ་གི“རི་མོ་གཅིག །རེའུ་མིག་གཅིག །རྩིས་ཐོ་གཅིག”ཡི་བཅོས་སྐྱོང་རྣམ་པ། མངོན་འགྱུར་གཙང་ཆུའི་ནང་ཞུགས་པའི་ལྡིང་ཤོགཁ་གི“རི་མོ་གཅིག”ཆ་འཕྲིན་དང་གྲོང་ཁྱེར་དོ་དམ་སྦུག་དྲ་གྲྭGISཡི་“རི་མོ་གཅིག”མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་རྒྱང་རིང་སྐོར་ཞིབ་མ་ལག་འཁོར་སྐྱོད་དུ་སྤྱོད་རྒྱུ་དང་། གཞི་རྩའི་མངོན་འགྱུར་གཙོ་བོ་ཉེན་ཆེའི་བེད་མེད་དངོས་པོ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཁེ་ལས་དང་འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་ས་སྦུག་ར་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ་མ་ཟད། ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་དང་། རྒྱ་མཚོ་རྒྱམ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡུས་ཧྲུའུ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་བཅས་ཀྱི་སྙིགས་མེད་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་དགོས།
མཚོ་སྔོན་དུ་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་འགན་འཁུར་བའི་ཁྲོད་དུ་འདེགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་གླིང་ཀ་འཛུགས་སྐྲུན་མུ་མཐུད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མདུན་གྲལ་དུ་བསྐྱོད་དེ། “རིམ་པ་བཞི་གསུམ་”གྱི་རྒྱལ་ཁོངས་བར་སྟོང་འཆར་འགོད་མ་ལག་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་བསྐྲུན་པ་དང་། ཐང་རྒོད་ཅན་དང་བྱེ་ཐང་ཅན་གྱི་ས་ཆའི་རྒྱུན་མཐུད་“གཉིས་ཇེ་ཆུང་དུ་བཏང་བ། གཙང་པོའི་མཚོ་དཔོན་ལམ་ལུགས་དང་ནགས་ཚལ་དང་རྩྭ་སྐྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། མཐུན་སྦྱོར་མཉམ་སྐྱོང་བཅས་བྱས་པ། དཀོན་པའི་སྟོངས་ཉེའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་དང་རྩི་ཤིང་ཀྱི་རིགས་ཁྱུ་བརྟན་པོའི་ངང་འཕར་བ་དང་། ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་དང་མངོན་འགྱུར་གྱི་ས་ཁོངས་ཡོངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་གད་སྙིགས་“སྦས་མེད་པ”བཅས་བྱས་ཡོད།
ཞུས་ཆིང་མིན་གྱིས་སྐྱེ་ཁམས་གྱི་ཁོར་ཡུག་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་རང་བྱུང་དང་མིས་བཟོས་ཟུང་འབྲེལ་ལེགས་པོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་གིས“སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་ཀྱི་འགག་སྒྲོལ་ལས་ཀ་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་དགོས་ན། ཁོར་ཡུག་བློས་གཏོང་བྱས་ནས་གནས་སྐབས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕར་སྣོན་བརྗེ་མི་སྲིད། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་ལེགས་བཅོས་བྱེད་པའི་ཐད་རྒྱུན་མཐུད་ནུས་ཤུགས་འདོན་དགོས། ཕུགས་ལ་དམིགས་ནས་སྔར་བཞིན་“མིས་འབད་བརྩོན་”བྱེད་པའི་འགག་རྩའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་འདིར་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་སྤུས་ཚད་བཟང་པོ་ཡུན་རིང་རྒྱུན་སྲུང་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཡོང་བ་བྱ་དགོས”ཞེས་བཤད།
སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ཁ་འབྱེད་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྒོ་ཡིན།
ཐོན་ལས་ལྗང་མདོག་འཚོལ་ནས་མ་འོངས་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཕྱོགས་པ།
སྐྱེ་ཁམས་ནི་མཚོ་སྔོན་དུ་གནས་པ་ནི་རྨང་གཞི་ཡིན་ལ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་གོང་འཕེལ་སྤུས་ཀ་དག་པའི་གོང་འཕེལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་གཞི་རྟེན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། སྐྱེ་ཁམས་གྱི“ལྗང་མདོག་འདུས་ཚད”ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་“གསེར་འདུས་ཚད་”མཐོ་རུ་བཏང་བ་དང་། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་ཐོན་ལས་གྱི“ས་གནས་བཞིའི”ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་མདུན་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་བཞིན་ཡོད།
རྨ་ཙོང་རོང་ས་ནས་ཚྭ་ཏ་མུའུ་གཤོང་སའི་བར་དུ་སྐྱེ་ཁམས་གྱིས་འབྱུང་འཕྲོད་གོང་འཕེལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ནུས་པ་གང་ས་གང་དུ་མཐོང་ཐུབ། ཐོན་ལས་གྲུབ་ཆ་ལེགས་སྒྲིག་དང་། མཐུན་རྐྱེན་བཟང་པོའི་ཐོན་ལས་བཀོད་སྒྲིགསྐྱེ་ཁམས་ཐོན་ལས་དར་རྒྱས་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མཚོ་སྔོན་གྱི་དགེ་མཚན་ཆེ་རིགས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྙུགས་ཤེད་མངོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་ཐོན་ལས་ནི་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་གཙོ་ཁྲིད་ཐོན་ལས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཆག་པ་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལེགས་ཆར་བསྒྱུར་བ་དང་། ཐོན་ལས་ཀྱི་གཞི་ཁྱོན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ། ཐོན་ལས་འཁོར་འབྲེལ་དོན་ཚན་གྱི་རྒྱུན་མཐུད་ཇེ་རིང་དུ་བཏང་སྟེ་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད།
རླུང་ཤུགས་འོད་ཀྱི་ཚ་དུས་རྟེན་གཞི་ཆེ་གྲས་ཁག་དང་པོའི་རྣམ་གྲངས་ཚང་མ་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པ་བསྐྲུན་པ་དང་། མར་སྟེང་དང་གཡང་འཁྱིལ་ཆུ་གློག་ས་ཚིགས་ཀྱི་ས་ཡ་སྟོང་ཝ་རིམ་ཆུ་གློག་ས་ཚིགས་གཉིས་ཀྱི་ཤོང་ཚད་ཡོངས་དྲ་སྦྲེལ་གློག་གཏོང་བ། ཀུའོ་ལུའོ་ཚ་དུས་སྟོང་ཕྲག་330ཡི་སྐུད་ལམ་གཉིས་པ་བསྐྲུན་ནས་སྤྱོད་འགོ་ཚུགས་པ། ཏིང་ཙེ་ཁོའུ་དང་དར་དམར་སྟོང་ཕྲག་750ཚ་དུས་གློག་གཏོང་སྒྱུར་ལས་གྲྭའི་སྔ་སྣུར་སྔོན་ཚུད་ནས་སྤྱོད་འགོ་ཚུགས་པ། 2024ལོའི་བར་གློག་ཤུགས་གྱི་སྤྱིའི་སྒྲིག་སྦྱོར་འཕྲུལ་འཁོར་ཝ་ཁྲི་7100ལས་བརྒལ་ཡོད་པ་དང་། ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་དང་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་སྒྲིག་སྦྱོར་འཕྲུལ་འཁོར་གྱིས་བཟུང་བའི་བསྡུར་ཚད་སོ་སོར་94.6%དང་70%ཟིན་པས། རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་སྒྲིག་སྦྱོར་འཕྲུལ་འཁོར་དང་གློག་འདོན་འཕྲུལ་འཁོར་གྱིས་བཟུང་བའི་བསྡུར་ཚད་“གཙོ་གཟུགས་གཉིས”མངོན་འགྱུར་སྔོན་ལ་བྱས་པ་རེད།
ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་དབྱར་མཚོ་རྒྱས་པ་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པ་དང་། ཆག་པ་གྱི་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པའི་འོད་ཀྱི་ཚ་དུས་གི“རྒྱ་མཚོ་སྔོན་པོ”མཚོ་སྔོན་གྱི་ས་གཞི་ཆེན་པོར་ཁྱབ་ཡོད། དེ་དག་གིས་འོད་ཀྱི་རྗེས་སྙེག་ནས་ཉིན་རེ་བཞིན་འོད་འཐེན་ནས“གསེར་”སྐྱེད་པ་དང་། ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་ཀྱི་ཕྱི་སྐྱེལ་བགྲོད་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆག་པ་གྱི་མཚོ་སྔོན་གི“ལྗང་མདོག་གློག་ཤུགས་༼འབྱུང་འཕྲོད་གློག་ཤུགས་༽”རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱས་ནས་ཁྱིམ་ཚང་ཁྲི་སྟོང་གི་གློག་སྒྲོན་འབར་ཞིང་། སྐྱེ་ཁམས་དང་། ཐོན་ལས། ཕན་འབྲས་མཐུན་སྦྱོར་བཅས་མཉམ་དུ་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཚ་དུས་ཁོ་ན་སོགས་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་ཐོན་ལས་འདེགས་ཀྱི་ངོ་བོ་“གསར་པའི”ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་ཚེ། འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ལའང་འགྲན་སློང་གསར་པ་འཕྲད་སྲིད། སྤྱོད་ཡུན་དུ་སླེབས་པའི་འོད་ཀྱི་ཚ་དུས་སོགས་ལྷུ་ལག་“དམག་ཞབས་ཐིམ་པ་”རྒྱབ་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་འོས་འཚམ་གང་ལེགས་ཐག་གཅོད་བྱ་དགོས། རྒྱལ་ཡོངས་སྲིད་གྲོས་ཀྱི་ཨུ་ཡོན་ཝང་ཁུན་གྱིས་དེའི་ཐད་དོ་ཁུར་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
དེ་གོང་ཝང་ཁུན་གྱིས་དུས་ལ་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སྐབས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ལྟར་ན། མིག་སྔར་མཚོ་སྔོན་གྱི་ཁེ་ལས་ཞིག་གིས་བར་རིམ་ཚོད་ལྟའི་ལམ་ཐིག་ཞིག་བསྐྲུན་ནས་ཚ་དུས་འོད་ཀྱི་ལྷུ་ལག་ཕྱིར་བསྡུ་དང་བཤིག་པའི་ཐད་རྩལ་ཀྱི་ཞིབ་འཇུགདང་གསོག་འཇོག་བྱས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ལྷུ་ལག་རྙིང་པ་བཤིག་པའི་མ་གནས་ཅུང་མཐོ་བ་དང་ཁེ་སྤོགས་ཀྱི་ནུས་པ་མི་ལྡན་མོད། འོན་ཀྱང་དམག་ཞབས་ཐིམ་པ་རྒྱབ་དེ་དག་གི་ལྷུ་ལག་རྙིང་པ་འོས་འཚམ་གང་ལེགས་ཐག་གཅོད་མ་བྱས་ཚེ་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་ལ་ངེས་གཏན་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་ཀྱང་བཟོ་སྲིད། ཝང་ཁུན་གྱིས་བཤད་པ་ལྟར། ཐག་གཅོད་བྱེད་ཐབས་མང་ཙམ་བསམ་བློ་གཏོང་བ་དང་ཐབས་ཇུས་བཟང་པོ་མང་ཙམ་འདོན་དགོས། གཟབ་ནན་གྱིས“དམག་ཞབས་ཐིམ་པ་”ཀྱི་འོད་ཚ་དུས་པང་ལེབ་སོགས་སྙིགས་རོ་ཐག་གཅོད་ནུས་ལྡན་བྱེད་དགོས།
“སྲིད་ཇུས་དང་། རྩལ་མ་དངུལ་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོའི་ཐད་ནས་དེ་མཚུངས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད་ཅིང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ད་དུང་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་ཀྱི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཁྱབ་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་གཞིགས་ནས་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་མིག་རྒྱང་ལ་བརྟེན་ནས་འགྲིམ་འགྲུལ་སོགས་གཏོང་བ་འདོན་པ་གཏོང་ཆ་ཀྱི་མ་གནས་ཆུང་ཤོས་སུ་གཏོང་རྒྱུར་བསམ་གཞིག་གང་ལེགས་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག ལུགས་མཐུན་ངང་ཉེ་འགྲམ་དུ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ཕྱིར་བསྡུ་ས་ཚིགས་དང་ཕྱིར་བསྡུ་དྲ་རྒྱ་བཀོད་སྒྲིག་དང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ཏེ་སྙིགས་རོ་གྱིས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཐེབས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཉུང་དུ་གཏོང་དགོས”ཞེས་གསུངས་པ་རེད། ཝང་ཁུན་གྱིས་བཤད།
སྐྱེ་ཁམས་གྱིས་དམངས་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ནས་ཁེ་སྤོགས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པ།
འཁྱགས་རོམ་གྱི་གངས་རི་ཞུ་ཆུ་ཆུ་བོ་ཞིག་ཏུ་འདུས་པ་དང་། དཔའ་ངར་ཆེ་བའི་ཉམས་འགྱུར་ཐོག་ནས་པ་ཡན་ཁ་ལ་རི་བོ་ནས་འཕྱུར་ནས་ཧའེ་ནན་གྱི་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཁྲི་ཀ་རྫོང་གི་དུས་བརྒྱུད་ནས“གནམ་འོག་གི་རྨ་ཆུ་ཀུའེ་ཏེ་ཆིང་གིའི”མཚན་སྙན་བཟང་པོ་བཞག་ཡོད། ཁྲི་ཀ་རྫོང་ཧོ་ཏུང་ཤང་ཝང་ཐུན་གྲོང་ཚོ་ནས་ཡོང་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་པི་ཧྲེང་ལུང་གིས་འདི་ལོ་ཁོང་གིས་ཀྱང་རྨ་ཆུའི་འབབ་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་གོང་འཕེལ་སྤུས་ཀ་དག་པའི་གོང་འཕེལ་ལ་དོ་ཁུར་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་གོང་འཕེལ་སྤུས་ཀ་དག་པའི་གོང་འཕེལ་ཐད་དེ་ལས་མང་དམངས་ཚོགས་དང་ཐག་ཉེ་བ་དང་དམངས་འཚོ་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་པའི་སྲིད་ཇུས་བཟང་པོ་འདོན་རྒྱུའི་རེ་སྒུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
རྨ་ཆུའི་འབབ་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་གོང་འཕེལ་སྤུས་ཀ་དག་པའི་གོང་འཕེལ་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། དེ་གར་མི་ཚང་མ་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་ལག་ལེན་བྱེད་མཁན་དང་འབྱུང་འཕྲོད་གོང་འཕེལ་ཕན་པ་ཐོབ་མཁན་དུ་གྱུར་ཡོད། པེ་ཧྲེང་ལུང་ཡང་ཝང་ཐུན་གྲོང་ཚོའི་ཏང་ཀྲི་པུའུ་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་ཟིན་འགོད་དང་གྲོང་ཚོ་ཨུ་ལྷན་ཀྲུའུ་རེན་ཡིན། གྲོང་ཚོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་སྐོར་གླེང་སྐབས་དང་ཐོག་གྲོང་ཚོའི་ས་ཁམས་གནས་ཡུལ་དང་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་གླེང་གི་ཡོད།
ཝང་ཐུན་གྲོང་ཚོ་ནི་རྨ་ཆུའི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་དང་གྲོང་ཚོ་བརྒྱུད་དེ་བརྒྱུད་པའི་ཏེ་ལ་ཆུ་བོ་ནི་ཀུའེ་ཏེ་རྫོང་མངའ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་རྨ་ཆུའི་ཆུ་ལགགལ་ཆེན་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན། “ལོ་ཤས་རིང་ང་ཚོས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཆག་པ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་ཨང་དང་པོར་བཞག་ནས་ཆུ་བོའི་མཚོ་དཔོན་ལམ་ལུགས་དོན་འཁྱོལ་ནན་པོ་བྱས་ཡོད། གྲོང་ཚོ་རིམ་པའི་ཆུ་བོའི་འགོ་འཛིན་ཡིན་པའི་ངས་འགན་འཁྲི་དང་པོ་དོན་འཁྱོལ་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་ཆུ་ལམ་གྱི་ཆུ་དང་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་འགན་ལེན་བྱས་ཡོད། ལོ་རེའི་དཔྱིད་ཀར་ང་ཚོས་ད་དུང་མང་ཚོགས་སྐུལ་སློང་བྱས་ནས་འོས་འགན་ཤིང་འཛུགས་ཧུར་ཐག་བྱས་པ་དང་། བརྒྱུད་བགྲོད་ལྗང་འཛུགས་ལྗང་སྐྱེད་སྔོན་འགོགཀྱི་ས་ཆུ་ཤོར་བ་བྱས་ཡོད”ཅེས་བཤད།
ཝང་ཐུན་གྲོང་ཚོར་ཚང་མས་རི་ཆུ་དང་རྩྭ་ཤིང་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ནས་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་གྲུབ་འབྲས་མི་ཚང་མར་ཕན་པ་ཐོབ་བཞིན་ཡོད། ད་ལྟ། སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་ལ་འཛིན་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་པས། ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བས་མང་ཚོགས་ཕྱུག་པོར་གྱུར་ནས་ཡོང་འབབ་འཕར་སྣོན་ཡོང་བའི་ལམ་བུ་སྔར་ལས་ཡངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད།
ཝང་ཐུན་གྲོང་ཚོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་སྐོར་གླེང་སྐབས་པིན་ཧྲེང་ལུང་གིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པར་གཞིགས་ན། ལྗང་མདོག་ཕྱོགས་སྒྱུར་སྔོན་ལ་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་སྲོལ་རྒྱུན་ཐོན་ལས་ཀྱི་རྒྱུན་མཐུད་ལ་བརྟེན་ནས་རྨང་གཞི་བསྒྱུར་བ། སྐྱེ་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་འགྱུར་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་དང་རིམ་སྤར་ལ་བརྟེན་ནས་འདེབས་འཛུགས་ལས་རིགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཞིང་ལས་དང་འབྲོག་ལས་གསོ་སྤེལ་ལས་རིགས་དང་གསོ་སྤེལ་ལས་རིགས་བཅས་ཡིན།
“སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་དེས་ཐོན་ལས་ལ་ལེགས་ཆ་སྤྲད་ཡོད་པ་དང་། ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཐོན་ལས་དབར་གྱི་རྒྱུན་འཁོར་གོང་འཕེལ་ལས་རྒྱུད་རིགས་ཀྱི་གསོ་སྤེལ་ལས་རིགས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཟུར་བསྣན་རིན་ཐང་སོགས་སོག་མ་ཐོན་ཁུངས་ཅན་དུ་བེད་སྤྱོད་ཐུབ་པས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཐད་མཐོང་ཆེ་ཤོས་ནི་མི་སེར་གྱི་ཡོང་འབབ་མངོན་གསལ་དོད་པོས་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དེ་རེད”ཅེས་པིན་ཧྲེང་ལུང་གིས་བཤད།
ཐོན་ལས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ནས། 2021ལོར་ཝང་ཐུན་གྲོང་ཚོའི་ཐུན་མོང་དཔལ་འབྱོར་སྒོར་ཁྲི་10ལས་བརྒལ་བ་དང་། 2024ལོར་སྒོར་ཁྲི་150ལས་བརྒལ་བ། གྲོང་ཚོ་ཡོངས་ཀྱི་མི་2236ཁྲོད་ནས་ཁེ་ཐོབ་བྱས་པ་རེད། ད་ཆ་སྲོལ་རྒྱུན་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཝང་ཐུན་གྲོང་ཚོས་ད་དུང་ཀུང་ཚལ་ལས་སྣོན་བཟོ་གྲྭ་དང་ཟས་རིགས་སོས་པའི་མ་རྨོས་ལོ་ཏོགལས་སྣོན་ལམ་ཐིག་བསྐྲུན་པ་དང་རང་ཉིད་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་མཐའ་འཁོར་གྲོང་ཚོ་དང་དེ་བཞིན་གྲོང་རྡལ་འདེབས་འཛུགས་དུད་ཚང་གི་མངོན་འགྱུར་དང་མཉམ་དུ་ཡོང་འབབ་མང་དུ་བཏང་བས། ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་ཐོན་ལས་ཀྱི་ལེགས་ཆར་བསྒྱུར་ཚེ་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པར་དོན་སྙིང་དེ་བས་ཟབ་མོ་ལྡན་ཡོད་པ་རེད།
