མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དྲ་བ།
རྨ་ཆུ་ནི་མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་ནས་དྲག་ཏུ་འབབ་པ་དང་།ཀྱག་ཀྱོག་གི་སྤྱི་ལེ་5400ལྷག་ཡོད་པ།ས་སེར་མཐོ་སྒང་བརྒྱུད་པ་དང་།ཧྭ་བྱང་གི་བདེ་ཐང་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་སླེབས།
རྨ་ཆུའི་ཆུ་འགོའི་ཞིང་ཆེན་ཡིན་པའི་མཚོ་སྔོན་གྱི་ས་ཁམས་གནས་བབ་གལ་ཆེན་དང་སྣོད་བཅུད་ནུས་པ་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡོད་པས་དེ་གར་རྨ་ཆུའི་རྫ་ཆུ་སྲུང་སྐྱོང་དང་ཆུའི་སྣོད་བཅུད་བདེ་འཇགས་སྲུང་ཡོལ་བརྟན་དུ་གཏོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལས་འགན་གལ་ཆེན་སྤྲད་ཡོད།
“ཐུན་མོང་ཐོག་སྲུང་སྐྱོང་ཆེན་པོ་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱས་ནས་བཅོས་སྐྱོང་ཆེན་པོར་མཉམ་དུ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས”ཞེས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་འབོད་སྐུལ་གནང་བ་དང་བསྟུན་ནས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་རང་རྟོགས་ངང་འབྱུང་རྩའི་འགན་འཁྲི་འཁུར་བ་དང་།ཆུ་གཞུང་གི་འགན་འཁྲི་འཁུར་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ།“ཆུ་གྲོན་ཆུང་སྔོན་ལ་བྱེད་པ་དང་།བར་མཐོངས་དོ་སྙོམས་ཡོང་བ།མ་ལག་བཅོས་སྐྱོང་།ཕྱོགས་གཉིས་ནས་ཤུགས་རྒྱག་པ”བཅས་ཀྱི་ཆུ་བཅོས་བསམ་ཕྱོགས་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་མ་ལག་མགྱོགས་མྱུར་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་།དཀོན་ཞིང་རྩ་ཆེ་བའི་བདག་ཏུ་མ་བཟུང་བའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་མངོན་གསལ་དོད་པོས་མང་དུ་ཕྱིན་པ་མ་ཟད། རྨ་ཆུའི་གཞུང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་མཚམས་ནས་ཐོན་པའི་ཆུའི་སྤུས་ཚད་རིགས་གཉིས་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་ནས་ཆུའི་སྤུས་ཚད་ལེགས་པའི་གནས་ཚུལ་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་ནས་རྨ་ཆུའི་གཏམ་རྒྱུད་མཚོ་སྔོན་གྱི་ལེའུ་མུ་མཐུད་ཡག་པོ་འབྲི་ཆེད་གཙང་ཆུའི་ཆུ་འགོའི་ཤེས་རབ་སྤྱོད་དགོས།
མཐོ་ཚད་སྐུལ་འདེད་བཏང་བས་སྲུང་སྐྱོང་གི་སྒུལ་ཤུགས་གསར་པ་འཕེལ་བ།
སྟོད་རྒྱུད་དུ་ཆུ་སྨད་ནས་ལོ་ལེགས་བྱུང་།“གཙང་གསུམ་ཆུ་འགོ”དང“ཀྲུང་ཧྭའི་ཆུ་མཛོད”ཅེས་གྲགས་པའི་མཚོ་སྔོན་ནི་ཆུ་འགོའི་ཁུལ་གྱིན་ལ་ཆུ་རྒྱུན་ཁུལ་ཡང་ཡིན་པས་རྨ་ཆུའི་སྨད་རྒྱུད་ལ་སྤུས་ལེགས་ཀྱི་ཆུ་འགོ་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འདམ་རའི་སྤྱི་གླིང་ཁག་ཏུ་སྐྱོད་སྐབས།ལྗོན་ཤིང་གི་གྲིབ་བསིལ་དུ་གྱུར་པ་དང་།ཆུ་བོ་ལྷུང་ལྷུང་དུ་འབབ་པ།ངང་པ་རྩེད་འཇོར་རོལ་བ།ཡུལ་སྐོར་བ་བག་ཕེབས་ངང་འཆམ་འཆམ་དུ་འགྲོ་བ།རྒྱུག་ཤར་ལུས་སྦྱོང་བྱེད་པ་བཅས་ལས་མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་རི་མོ་ཞིག་མངོན་ཡོད།དེའི་ནང་ཙོང་ཆུའི་རྒྱལ་ཁབ་འདམ་རའི་སྤྱི་གླིང་གིས་ས་ཁྱོན་སྤྱི་ཆིང་508.7བཟུང་བ་དང་།པེ་ཁྲོན་ཆུ་བོའི་འདམ་རའི་སྤྱི་གླིང་གི་མཛེས་ལྗོངས་དང་སྔོ་ལྗང་མཛེས་ལྗོངས་ཀྱིས་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་གྱི་70%ཡན་བཟུང་བ་སོགས་འདམ་རའི་སྤྱི་གླིང་དེ་དག་གིས་ཁྲུང་ཁྲུང་མགོ་མོ་དང་སྐྱར་མོ་སོགས་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་གསོ་སྤེལ་དང་འཚོ་གནས་ཀྱི་དགའ་ཚལ་མཁོ་འདོན་བྱས་པ་མ་ཟད།མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཚོར་དང་བདེ་སྐྱིད་ཚོར་སེམས་ཀྱང་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།
གཙོ་གནད་ཆུའི་སྣོད་བཅུད་ཤེས་དཔལ་འཛུགས་སྐྱོང་གི་དཔེ་སྟོན་ལས་གྲྭ་དེ་དག་དོན་འཁྱོལ་དང་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་མི་ཁྱུ་གཅིག་གིས་ཆུ་འགྲམ་དང་མཚོ་འགྲམ་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།ཁོང་ཚོ་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་གཙང་པོ་དང་མཚེའུ་ཡི་འགོ་འཛིན་5750དང་གཙང་པོ་དང་མཚེའུ་ཡི་དོ་དམ་སྲུང་སྐྱོང་པ་16559ཡིན་པ་དང་།རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐོར་སྲུང་བྱས་ནས་ཆུ་དྭངས་ཤིང་གཙང་བའི་གཙང་པོ་དང་མཚེའུ་ཡི་ཁོར་ཡུག་འགན་ལེན་བྱས་ཡོད།
“ན་ནིང《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྨ་ཆུ་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས》དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་ང་ཚོས་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་མཚོན་ཆ་ཁྱེར་ནས་རྨ་ཆུའི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཐུབ”ཅེས་སྣོད་བཅུད་དོ་དམ་སྲུང་སྐྱོང་པ་དབང་པོས་བཤད།
རྨ་ཆུའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དེས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་ལས་དོན་ལ་ཉིང་རྡུལ་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་འགན་ལེན་མཁོ་འདོན་བྱས་པ་མ་ཟད།འཐབ་ཕྱོགས་དང་པོའི་ཁྲིམས་འཛིན་ལྟ་སྐུལ་སྡེ་ཚན་དང་གཞི་རིམ་གྱི་གཙང་པོ་དང་མཚེའུ་ཡི་དོ་དམ་སྲུང་སྐྱོང་མི་སྣའི་ལས་ཀའི་སྒུལ་ཤུགས་གསར་པ་སླར་ཡང་ཐོན་ཡོད།
རྨ་ཆུའི་ཆུ་རྒྱུན་བདེ་འཇགས་དང་།རྒྱལ་ཁབ་དར་ཞིང་མི་དམངས་བདེ་བར་གནས།ཁྲིམས་སྐྱོང་འགན་ལེན་ནི་དེའི་ནང་གི་གཅིག་ཡིན།རྩེ་རིམ་ཇུས་འགོད་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་དེ་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱིས་རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྤུས་ལེགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་རང་འགུལ་ངང་མཉམ་འདྲེས་བྱེད་པའི་གོམ་སྟབས་དང་པོ་དེ་རེད།རྨ་ཆུའི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་གི“ཀ་བཞི་གདུང་བརྒྱད”བསྐྲུན་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་མཚོ་སྔོན་གྱིས་གོམ་སྟབས་བརྟན་པོ་སྤོས་ཡོད།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་འབབ་རྒྱུད་སྤྱི་འདོམས་དང་།ས་ཁོངས་མཐུན་སྦྱོར།སྡེ་ཚན་མཉམ་འགུལ་བཅས་ཀྱི་གཙང་པོ་དང་མཚེའུ་ཡི་དོ་དམ་སྲུང་སྐྱོང་ལས་དོན་གྱི་རྣམ་པ་གཏོད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་དུ《མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་ཆུ་དཔོན་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་མཚོ་དཔོན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྲོལ་ཡིག》སྔོན་ལ་བཏོན་པ་དང་།《མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཆུ་ལེན་འཐུས་དང་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་གྲོན་དངུལ་བསྡུ་ལེན་དོ་དམ་བྱ་ཐབས》སོགས་ས་གནས་ཀྱི་ཚད་གཞི་ཁག་11བཟོས་ནས་རྨ་ཆུ་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལེ་ལག་ཚང་བའི་ཁྲིམས་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཚད་གཞིའི་མ་ལག་རིམ་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ་རེད།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་མཚེའུ་རྩྭ་ཐང་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་དང་།མ་ལག་བཅོས་སྐྱོང་།འབྱུང་རྩ་བཅོས་སྐྱོང་བཅས་ལ་སྤྱི་འདོམས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང《རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྤུས་ལེགས་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད་རྩ་གནད》དང《རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྤུས་ལེགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆུའི་བདེ་འཇགས་འགན་ལེན་འཆར་འགོད》སོགས་འཆར་འགོད་རབ་དང་རིམ་པ་བཟོས་ནས་རིམ་པ་ལེ་ལག་ཚང་ལ
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་རྨ་ཆུའི་མཚོ་སྔོན་འབབ་རྒྱུད་དང་སྣོད་བཅུད་མ་ལག་གི་སྤྱི་ཡོངས་རང་བཞིན་ལ་གཞིགས་ནས་འབབ་རྒྱུད་ཀྱི་ས་ཆུ་ཤོར་ཚུལ་བཅོས་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་ཆུ་ཁུངས་གསོ་འཁྱོངས་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ།ཆུ་ལོག་སྔོན་འགོག་དང་ཆུ་མཁོ་འདོན་ལས་གྲྭ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ།ཆུ་ལོག་དང་ཐན་སྐྱོན་གྱི་གནོད་འཚེ་འགོག་སྲུང་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་པས་རྨ་ཆུའི་ཆུ་རྒྱུན་བརྟན་པོའི་རྣམ་པ་རྒྱུན་མཐུད་སྲ་བརྟན་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་བྱས་པར་གཞིགས་ན།མཚོ་སྔོན་གྱིས་ལོ་ལྟར་ཆུ་བོའི་ཆུ་འགོ་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་དུང་ཕྱུར་600ནས་900བར་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས“ཀྲུང་ཧྭའི་ཆུ་མཛོད”དེ་བས་བརྟན་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།
འཆར་གཞི་རེ་རེ་བཞིན་མཐའ་འཁྱོལ་བར་འགོད་དགོས།“བཅུ་བཞི་ལྔ”ནི་རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྤུས་ལེགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འགག་རྩའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན་པས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་གོང་འོག་ཚང་མས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཚུགས་གནས་དེ་བས་མཐོ་བ་དང་།འགན་འཁྲི་འཁུར་སེམས་དེ་བས་ཆེ་བ།ལས་ཀའི་བྱེད་ཐབས་དེ་བས་ཏན་ཏིག་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་རེད།
ཆུ་རྨང་གཞིར་བྱས་ནས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་གསར་པ་བསྣན་དགོས།
རྨ་ཆུའི་འབབ་རྒྱུད་ཀྱི་འགལ་བ་ཆེ་ཤོས་ནི་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་དཀོན་པ་དེ་ཡིན་པས་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་དང་ལེགས་བསྡུས་བེད་སྤྱོད་ཇི་ལྟར་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་སམ།ཆུ་མང་ཉུང་ལ་གཞིགས་ནས་སྤྱོད་པ་དང་ཆུ་གྲོན་ཆུང་བྱ་རྒྱུ་གཙོ་བོར་འཛིན་པ་དེ་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྩ་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད།
ཟི་ལིང་(རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པ)དཔལ་འབྱོར་ལག་རྩལ་གསར་སྤེལ་ཁུལ་ཀན་ཧོ་བཟོ་ལས་གླིང་ཁུལ་དུ་གནས་པའི་མཚོ་སྔོན་ཡུན་ཐེན་ཧྭ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྫས་ལུད་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིས་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་འཇུག་གཞིར་བྱས་ཏེ་རྫས་ལུད་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་པོ་གཏོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་བཟོ་ལས་ཀྱི་ཆུ་གྲོན་ཆུང་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ནས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཆུ་གྲོན་ཆུང་གི་ལག་རྩལ་དང་།བཟོ་རྩལ།ཐོན་རྫས་བཅས་སྤྱད་དེ་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་བེད་སྤྱོད་ཀྱི་ཕན་འབྲས་དང་ཕན་འབྲས་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་རེད།ཆུ་དཀག་འགྱུར་མཆོད་རྟེན་དུ་ཞུགས་ནས་ཚུར་བསྡུ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ན།རླངས་པའི་གོང་བུར་གྱུར་པའི་ཆུ་འཕྲོ་བརླག་མི་གཏོང་བ་དང་།གྲང་བཟོའི་ཆུ་འཁོར་རྒྱུག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་བར་གྱི་ནུས་པ་དེ་བས་དམའ་བ།ད་དུང་ཆར་ཆུ་དང་བཙོག་ཆུ་ཁག་བགོས་བྱས་པས།འཁོར་སྐྱོད་ཀྱི་ཁུར་པོ་ལྕི་རུ་མི་གཏོང་བར་ཆུ་(བསྐྱར་སྐྱེའི་ཆུ)སྔོན་ཐོན་གྱི་བཟོ་རྩལ་ཐག་གཅོད་བྱས་ཏེ།བཙོག་ཆུ་བསྐྱར་དུ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་སོགས་ཐོན་སྐྱེད་ཆུ་གྲོན་ཆུང་གི་འགྱུར་ལྡོག་གསར་པ་རབ་དང་རིམ་པས་ཁེ་ལས་ཀྱི་ལོའི་ཆུ་འབོར་ཏུན་ཁྲི་120ཟིན་ཡོད།
རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི“ཆུ་སྤྱོད་དུད་ཆེན”གྱི་ཞིང་ལས་དང་བསྡུར་ན་བཟོ་ལས་ཀྱི་ཆུ་དེ་ཞིང་ལས་ལ་མེད་ཀྱང་རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་ཆུ་གྲོན་ཆུང་དང་བཙོག་འབུད་ཉུང་གཏོང་གི་གཡུལ་ས་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བཟོ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཁྲོད་ཁྱབ་ཡོད།
ཆུ་གྲོན་ཆུང་རྣམ་པའི་ཁེ་ལས་གཏོད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བའི་ལོ་ཤས་ནང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་དུ་དཔེར་ན་མཚོ་སྔོན་ཡུན་ཐེན་ཧྭ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྫས་ལུད་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི་དང་།མཚོ་སྔོན་ཤང་དང་མདོག་ལྡན་ལྕགས་རིགས་ཚད་ཡོད་འགན་འཁྲི་ཀུང་སི།ཨེ་ཤེ་ཡའི་སྭེལ་ལས(མཚོ་སྔོན)མ་རྐང་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི།མཚོ་སྔོན་ཟི་ལིང་བ་ཧ་ཆི་ལི་བཏུང་བྱ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི་སོགས་ཆུ་གྲོན་ཆུང་རྣམ་པའི་ཁེ་ལས་མང་པོ་ཐོན་ནས་ལས་རིགས་ནང་ཁུལ་གྱི་ཆུ་དོ་དམ་ཚད་ལྡན་དང་།ལག་རྩལ་སྒྲིག་ཆས་སྔོན་ཐོན།ཆུ་སྤྱོད་དམིགས་ཚད་ལས་རིགས་ཀྱི་སྔོན་ཐོན་ཆུ་ཚད་བཅས་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ཆུ་ཚད་དུ་སླེབས་པ་བྱས་ཏེ་ཁེ་ལས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཆུ་སྤྱོད་སྟངས་འགྱུར་ལྡོག་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། ཁེ་ལས་ཀྱི་ཆུ་འཁོར་རྒྱུག་སྐས་རིམ་ལྟར་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པར་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། སྲིད་གཞུང་གིས་སྐུལ་འདེད་དང་། ཁེ་ལས་ཀྱིས་རང་འགུལ་བྱེད་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་མཉམ་འགུལ་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་ཆུ་སྤྱོད་གྲོན་ཆུང་གི་ལས་ཀའི་རྣམ་པ་བཟང་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།
བཟོ་ལས་ཀྱི་ཆུ་གྲོན་ཆུང་དང་བཙོག་འབུད་ཉུང་གཏོང་དང་།ཞིང་ལས་ཀྱི་ཆུ་གྲོན་ཆུང་དང་ཕན་འབྲས་ཆེར་གཏོང་།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཆུ་གྲོན་ཆུང་དང་གྱོང་གུན་ཆུང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐད་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་ཆུ་གྲོན་ཆུང་སྔོན་ལ་བྱེད་པའི་བྱེད་ཕྱོགས་ལག་ལེན་གཏིང་ཟབ་བསྟར་ནས་ཆུ་སྤྱོད་སྟངས་དེ་གྲོན་ཆུང་རགས་ལས་ནས་གྲོན་ཆུང་དང་ལེགས་བསྡུས་ཞིབ་གཉེར་གྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་རྒྱུར་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་རེད།ལོ་བཅུའི་རིང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་GDPལྡབ་2འཕར་བ་དང་རྒྱུན་སྡོད་མི་འབོར་ཁྲི་10ཙམ་འཕར་བ།ཆུ་སྤྱོད་བསྡོམས་འབོར་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་5.7%ཆག་པ།རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ཆུ་གྲོན་ཆུང་བྱེད་ཚད་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་དུང་ཕྱུར་5.2ཟིན་ཡོད།“ང་ཚོས་ལོ་11བསྟུད་མར‘དམར་ཐིག་གསུམ’གྱི་ཚོད་འཛིན་དམིགས་ཚད་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་པས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྒོར་ཁྲི་ཡི་རྒྱལ་ནང་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་གྱི་ཆུ་སྤྱོད་ཚད་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་114ནས་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་མ་69.5བར་ཆག་པ་དང་།ཞིང་ཆུ་འདྲེན་གོ་ཆོད་བེད་སྤྱོད་ཀྱི་བཏགས་གྲངས་0.470ནས་0.509བར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ།གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྤྱི་པའི་མདོང་ལམ་གྱི་ཟགས་ཚད་དེ་15%ནས་8.69%བར་ཆག་པ།རྒྱུན་གཏན་མིན་པའི་ཆུ་ཁུངས་སྤྱོད་ཚད་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་དུང་ཕྱུར་0.13ནས་སྨི་རྒྱ་དཔངས་གྲུ་བཞི་མ་དུང་ཕྱུར་1.01བར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ་བཅས་ཀྱིས་རྨ་ཆུའི་ཅེས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཆུ་གྲོན་ཆུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རེན་ཁྲེང་ཆང་གིས་བཤད།
བཅོས་སྐྱོང་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་སྲུང་སྐྱོང་གི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ཤུགས་གསར་པ་མངོན་པར་བྱས་པ།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྣོད་བཅུད་དྭངས་གཙང་གི་རྒྱུག་ཁུལ་ཆུང་ངུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཚོད་ལྟ་ཐོག་མ་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་ད་ཆ་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་ཏ་ཐུང་ཧུའེ་རིགས་ཧོར་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་མེའོ་ཀོའུ་གཙང་པོ་སྲུང་སྐྱོང་དང་བཅོས་སྒྲིག་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་བྱས་པ་བརྒྱུད་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་ནགས་ཚལ་དང་རྩྭ་ཐང་ཁྱབ་ཚད་ཆེས་ཆེར་འཕར་བ་དང་།ས་མཚམས་ནས་སྒྲོལ་བའི་ཆུའི་སྤུས་ཚད་ཡུན་རིང་ནང་ས་ངོས་ཀྱི་ཆུའི་རིགས་གཉིས་པར་བརྟན་པོ་ཡོད་པ་རེད།
“སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་སྟངས་ལས་བརྒལ་ཏེ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་ནུས་པ་ངེས་གནས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ལྷ་ཁང་དང་གཙང་པོ་གོང་ནས་འོག་བར་སྣོད་བཅུད་ཉམས་གསོ་ཁུལ་དང་།ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་ཁུལ།ཆུ་ངོགས་གྲོང་ཚོ་དང་གྲོང་རྡལ་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྒྲིག་ཁུལ་བཅས་ས་ཁོངས་ཆེན་པོ་གསུམ་དུ་དབྱེ་ནས་བཀག་སྡོམ་བཅོས་སྐྱོང་སྤྱི་ཆིངས་1382.58དང་།སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་ངོགས་སྨི་1480སྣོད་བཅུད་བྱེ་འགོག་ཆུ་རགས་4ཆུ་ཁུངས་གསོ་འཁྱོངས་ནགས་ཚལ་སྤྱི་ཆིང་1.19རི་ལྡེབས་རྩི་ཤིང་ཅེས་ཏ་ཐུང་ཧུའེ་རིགས་ཧོར་རིགས་རང་སྐྱོང་རྫོང་ས་ཆུ་སྲུང་འཛིན་ལས་དོན་ས་ཚིགས་ཀྱི་ཀྲན་ཀྲང་ཧ་ཅིན་ཅུས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པར་བཤད།
ལྷ་ལུང་གཙང་པོའི་ས་ཆུ་སྲུང་འཛིན་བཅོས་སྐྱོང་དང་འདྲ་བར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཁྲི་ཀ་རྫོང་གིས་རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་རྒྱུན་མཐུད་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ལམ་བུའི་ཐོག་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་ཤར་ཆུ་དང་།སྲན་རྗེས་ལང་གཙང་པོའི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་སླར་གསོ།ལུའུ་ཧྭ་མཚོ་ཁུག་གི་ཆུའི་སྣོད་བཅུད་འདམ་ར་སྒྱུར་བཀོད་རིམ་སྤོར།ནུང་ཁྲུན་གཙང་པོའི་ངོགས་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་ཉམས་གསོ་སོགས་ཀྱི་ལས་གྲྭ་སྤྱི་འདོམས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་ཆུ་རྒྱུད་དང་དེ་བཞིན་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཚོད་ལྟའི་རྣམ་གྲངས་ལ་གཞི་གཅིག་ཏུ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་རེད།བྱེད་ཐབས་རབ་དང་རིམ་པ་ལས་ཆུ་ལམ་གྱི་ཆུ་ལོག་འགོག་པའི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་ཤུགས་ཆེན་ཕྱིན་པ་མ་ཟད།གཙང་པོ་དང་མཚེའུའི་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་ལའང་སྲུང་སྐྱོང་ནུས་ལྡན་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད།
རྨ་ཆུ་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པར་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དང་བཅོས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།ས་ཆུ་སྲུང་འཛིན་ལས་ཀ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་བཅོས་སྐྱོང་དང་གཙང་པོ་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་རྩ་བ་ཡིན་ལ།རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་རྨང་གཞི་ཡང་ཡིན།སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གནས་བབ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་ཡང་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཞན་ཡིན་པའི་མཚོ་སྔོན་དུ་ལས་དོན་དེ་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་དང་སྤུས་ལེགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ལྷུ་ཚིགས་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད།
“བཅུ་བཞི་ལྔ”འཆར་འགོད་བྱས་ཚུན།མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ས་ཆུ་སྲུང་འཛིན་ལས་དོན་ཐད“སྲུང་སྐྱོང་གཙོ་བོར་འཛིན་པ་དང་བཅོས་སྐྱོང་ལ་དམིགས་པའི”བླང་བྱ་གལ་ཆེན་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས་ས་ཆུ་སྲུང་འཛིན་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་ལ་སྤྱི་འདོམས་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཕན་འབྲས་གསར་པ་ཐོན་ཡོད།མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཆུ་བེད་ལས་རིགས་ཀྱིས་རི་ལྡེབས་རྨོ་ཞིང་གི་ས་ཆུ་ཤོར་ཚུལ་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་རྫོང(ཆུས)5ལ་རི་ལྡེབས་རྨོ་ཞིང་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྒྲིག་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་20(སྤྱི་ཆིང་ཁྲི་1.33)ལག་བསྟར་བྱ་རྩིས་ཡོད་པ་དང་མིག་སྔའི་བར་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་རི་ལྡེབས་རྨོ་ཞིང་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྒྲིག་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་10.59(སྤྱི་ཆིང་ཁྲི་0.7)ཟིན་པ་རེད།འབབ་རྒྱུད་ཆུང་གྲས་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ས་ཆུ་ཤོར་རྒྱུ་བཀག་འགོག་དང་།སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་ལེགས་སུ་གཏོང་བ།ས་ཁོངས་མཐུན་སྦྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ།མང་ཚོགས་དབུལ་སྒྲོལ་ཕྱུག་འགྱུར་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་འབབ་རྒྱུད་ཀྱི་ཆུ་རྒྱུད་ཚན་པར་བྱས་ཏེ་ལུང་ཤུར་ཧྲིལ་པོ་དང་།གྲོང་ཚོ་ཧྲིལ་པོ།ཤང་ཧྲིལ་པོ།རྫོང་ཧྲིལ་པོ་བཅས་གཞི་གཅིག་ཅན་དུ་འགྱུར་རྒྱུ་རེད།མིག་སྔའི་བར་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་རིམ་རྩིས་བྱས་ན་ས་ཆུ་ཤོར་བའི་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་ངོས་གྲུ་7161.33བཅོས་སྐྱོང་བྱས་པ་དང་ས་ཆུ་ཤོར་ཁྱོན་དང་ཤུགས་ཚད་ལོ་རེ་བཞིན་ཆག་ཡོད།
ས་ཆུ་སྲུང་འཛིན་གྱི་ནུས་པ་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་ཆུ་ཁུངས་གསོ་འཁྱོངས་ནུས་པ་བརྟན་པོའི་ངང་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ནས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་གྲོང་གསེབ་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་དང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རམ་འདེགས་བྱས་ཏེ་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་དང་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་མཐུན་སྦྱོར་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་ཡོང་ཆེད་འགན་ལེན་བརྟན་པོ་བྱས་ཡོད།
ཕྱིར་མིག་བལྟས་ཚེ།མཚོ་སྔོན་གྱིས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་བཀའ་མངགས་ཟབ་མོ་བློ་ལ་བརྟན་པོར་ངེས་ནས“ཀྲུང་ཧྭའི་ཆུ་མཛོད”གི་མི་ཡག་པོ་ཞིག་བྱས་ཏེ་གོམ་སྟབས་བརྟན་པོའི་ངང་བསྐྱོད་དེ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཆུ་བོ་ཧུར་ཐག་བསྐྲུན་ནས་སྙིང་རུས་ལྷོད་མེད་བྱས་ཡོད།རྒྱང་སྐྱོད་ཀྱི་ལམ་བུ་གསར་པར་འབད་འབུངས་བྱེད་པར་མཚོ་སྔོན་གྱིས་མུ་མཐུད་སེམས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་འབྱུང་རྩའི་འགན་འཁྲི་སྒྲུབ་པ་དང་།གཞུང་རྒྱུན་གྱི་འགན་འཁྲི་འཁུར་བ།ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བ།ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་རྒྱུན་མཐུད་ཤར་རྒྱུད་དུ་འབབ་རྒྱུར་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་བ།ལྗང་མདོག་གི་སྣག་ཚ་ལ་བརྟེན་ནས་རྨ་ཆུའི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་འབྲི་བ་བཅས་བྱས་ཏེ་རྨ་ཆུ་བཅོས་སྐྱོང་དང་སྲུང་སྐྱོང་གི་མཚོ་སྔོན་གྱི་ལེའུ་གསར་པ་རྩོམ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ནན་བཤད་གནང་བ་རེད།
