མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དྲ་བ།
ཆར་པ་ཡག་པོས་དུས་ཚིགས་ཤེས་པ་དང་། ལྗང་མདོག་བསྣན་པའི་དུས་འདིར། ཆར་པ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་བབས་པས། ས་གཞི་གསར་བ་བཀྲུས་ཏེ། ཆུ་རྫིང་ཆེན་པོའི་སྟེང་དུ་ལངས་ཤིང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནི་སྔོ་ལྗང་གི་ནགས་ཚལ་སྟུག་པས། བྱེ་ས་ཅི་ཡང་མཐོང་མི་ཐུབ། རི་བོང་ནགས་ཚལ་སྟུག་པའི་ཁྲོད་དུ་རྩེད་འཇོར་རོལ་བཞིན་ཡོད། ཆར་པ་ཡག་པོས་ས་གཞི་གསར་བ་བཀྲུས་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ནི་སྔོ་ལྗང་གི་ནགས་ཚལ་སྟུག་པའི་ཁྲོད་དུ་ལངས་ཡོད། ཕྱོགས་གཅིག་ནི་མཐའ་མི་མཐོང་བའི་བྱེ་འབུར་ཡིན་པ་དང་། བྱེ་འབུར་སྟེང་དུ་རྩྭ་གྲུ་བཞི་ཅན་གྱི་བྱེ་འགོག་སྟུག་པོས་ཁེངས་ཡོད་པས། བཟོ་པ་ཚོས་བྱེ་འགོག་ནང་དུ་རྩྭ་འདེབས་པར་བྲེལ་བཞིན་ཡོད། དེ་ནི་བྱེ་འགོག་ནང་དུ་རྩྭ་འདེབས་པར་བྲེལ་བཞིན་ཡོད།
“གཅིག་བྱས་ན་ང་རང་ལས་འཁྱུར་ངལ་གསོའི་བར་རྒྱབ་ཀྱི་བྱེ་འབུར་དེ་མིག་མདུན་གྱི་སྔོ་ལྗང་གླིང་དུ་འགྱུར་བ་དངོས་སུ་མཐོང་ཐབས་བྲལ་མོད། འོན་ཀྱང་ང་རང་ལས་འཁྱུར་ངལ་གསོའི་རྗེས་སུའང་ལས་ཀ་དེའི་ཚབ་བྱེད་མཁན་གྱིས་བྱེ་ཐང་སྔོ་ལྗང་གླིང་དུ་འགྱུར་བ་དང་དེ་ནས་སྔོ་ལྗང་གླིང་ནགས་ཚལ་དུ་འགྱུར་བ་བྱ་རྒྱུའི་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད”ཅེས་མ་ཝུན་ཧུའུ་ཡིས་རྒྱང་རིང་གི་སྔོ་ལྗང་གླིང་དུ་རྒྱང་ལྟ་བྱེད་སྐབས་སྤོབས་པ་སྐྱེད་པ་དང་ཡིད་ཆེས་ཀྱིས་ཁེངས་པ་རེད།
མཚོ་བྱང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཧའེ་ཡན་རྫོང་ནས་ཐོན་ཏེ་ཁེ་ཐུའུ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་བྱེ་འགོག་བྱེ་བཅོས་ཕྱོགས་བསྡུས་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་དུ་བསྐྱོད་སྐབས་ལས་རིགས་གཅིག་པ་ཧའེ་ཡན་རྫོང་རྩྭ་ཐང་ས་ཚིགས་ཀྱི་མཐོ་རིམ་བཟོ་སྐྲུན་ཆེ་མོ་བ་མ་ཝུན་ཧུའུ་ཡིས་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ས་ཁུལ“བྱེ་འཛུལ་མི་ཕྱིར་འཐེན”ནས“ལྗང་མདོག་བྱེ་འཛུལ་མི་ཕྱིར་འཐེན”དུ་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་འགྱུར་ལྡོག་བཏང་བ་རེད།
ཁེ་ཐུའུ་ཧྲ་ཁུལ་དེ་མཚོ་སྔོན་པོའི་བྱང་ཤར་ངོགས་དང་བར་ཐག་ལྷོ་བྱང་གི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ་8དང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་ཞེང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ་2ཡོད། མཚོ་སྔོན་པོའི་ཆུ་དང་བར་ཐག་ལ་སྤྱི་ལེ་3ཙམ་ཡོད། མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་དང་བར་ཐག་ལ་སྨི་500ཡང་ཟིན་གྱི་མེད། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ལོ་རབས་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུ་པ་ནས་བཟུང་གནམ་གཤིས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་སྲོལ་རྒྱུན་འབྲོག་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པའི་དབང་གིས་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་ལོ་ལྟར་སྨི་བཅུ་ལྷག་ཙམ་གྱི་མྱུར་ཚད་ཐོག་ནས་མཐའ་འཁོར་དུ་མཆེད་ཅིང་། རྩྭ་ཐང་ཞན་འགྱུར་དང་། ས་ཞིང་བྱེ་འགྱུར། གདོད་སྐྱེས་རྩི་ཤིང་ཉུང་དུ་ཕྱིན་པ་མ་ཟད། ཆུ་ལམ་ཐ་ན་དུས་ཚིགས་རང་བཞིན་གྱི་ཆུ་རྒྱུན་ཆད་པ། རྩྭ་ཐང་བྱེ་འགྱུར། མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་དང་མཚོ་སྔོན་མཚེའུའི་སྣོད་བཅུད་བདེ་འཇགས་ལ་འཇིགས་སྐུལ་ཚབས་ཆེན་བཟོས་ཡོད།
བྱེ་འགྱུར་གང་སར་མཆེད་པས་ཧའེ་ཡན་རྫོང་གིས་བྱེ་འགོག་བྱེ་བཅོས་ལས་གྲྭ་སྤེལ་དགོས་བྱུང་ཡོད། དུས་རབས་20པའི་ལོ་རབས་80པ་ནས་བཟུང་ཧའེ་ཡན་རྫོང་གིས་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་དུ་བྱེ་བརྟན་ལས་གྲྭ་སྤེལ་ནས་སོག་མ་བྱེ་ཁུལ་དུ་སྦས་ནས་རྩྭ་གྲུ་བཞི་བཟོས་ཏེ་བྱེ་འབུར་འཁོར་རྒྱུག་གང་སར་མཆེད་རྒྱུ་བཀག་འགོག་བྱས། དེ་ནི་དུས་རབས་20པའི་ལོ་རབས་80པ་ནས་བཟུང་ཧའེ་ཡན་རྫོང་གིས་བྱེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་དུ་བྱེ་བརྟན་ལས་གྲྭ་སྤེལ་ནས་བྱེ་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་དང་། མ་ཝུན་ཧུའུ་ཡིས་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་བའི་བྱེ་འགོག་བྱེ་བཅོས་ལས་གྲྭ་དེ་“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི”དུས་འགོར་འགོ་ཚུགས་པ་དང་དུས་དེ་ནས་བཟུང་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་གྱི་སྣོད་བཅུད་རྣམ་པར་གནམ་ས་བླ་འོག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའི་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཡོད། “སྐབས་དེ་དུས་མ་དངུལ་དང་ལག་རྩལ་གྱི་ཚོད་འཛིན་ཕོག་ནས་ལོ་ལྟར་བྱེ་འགོག་བྱེ་བཅོས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཕན་འབྲས་དེ་ཙམ་ཐོན་མེད་པ་མ་ཟད། ལས་དོན་དེ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད”ཅེས་བཤད།
“ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི”དུས་འགོར། ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་ལ་མ་དངུལ་གཏོང་ཤུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་བྱང་གསུམ་ལས་གྲྭ་དང་། རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ལས་གྲྭམཚོ་སྔོན་པོའི་འབབ་རྒྱུད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་སོགས་རྣམ་གྲངས་སྔ་རྗེས་སུ་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་། ཧའེ་ཡན་རྫོང་གིས“བཀག་སྡོམ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང་བཀག་སྡོམ་དང་བཟོ་སྐྲུན་ཟུང་འབྲེལ་བྱེད་པའི”བྱེ་བཅོས་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་དེ་བྱེ་བཅོས་བྱེད་ཐབས་གསར་གཏོད་བྱས་པ་དང་ཤིང་རིགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད།
མ་ཝུན་ཧུའུ་ཡིས་2019ལོར་ཧའེ་ཡན་རྫོང་རྩྭ་ཐང་ས་ཚིགས་སུ་སླེབས་མ་ཐག་སྡོང་རིང་ཤིང་སྡོང་ཉུང་ཉུང་ལས་མེད། ད་ཆ་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྡོང་རིང་ནགས་ཚལ་ཐོག་བརྩེགས་གཅིག་གིས་མཐོ་བ་དང་། བྱེ་ཁུལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྡོང་རིང་ནགས་ཚལ་རགས་ཙམ་ཆགས་ཡོད།
ལས་གྲྭའི་བྱེ་བརྟན་དང་སྐྱེ་དངོས་བྱེ་བརྟན་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་པ་དེས་བྱེ་འགོག་བྱེ་བཅོས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་བཏབ་པའི་ནགས་ཚལ་གསོན་པོར་འགན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་དེ་མ་ཝུན་ཧུའུ་ཡི་མགོ་ན་བའི་དཀའ་གནད་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། “དང་ཐོག་ང་ཚོས་བྱེ་འབུར་དུ་ནགས་བཟོ་བྱེད་སྐབས་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་ཤོས་ནི་དགུན་སྒྲོལ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། དེ་སྔ་བཏབ་པའི་ཤིང་སྡོང་ཕྱི་ལོར་གསོན་ཚད་40%ཡང་ཟིན་གྱི་མེད། གལ་ཏེ་གྲང་ངར་ཆེ་བའི་དགུན་དུས་འཕྲད་ཚེ་ང་ཚོའི་ལོ་གོང་མའི་དཀའ་ཚེགས་མེད་པར་འགྱུར་ངེས་ཡིན”ཞེས་བཤད། “ཐོག་མར་ང་ཚོས་བྱེ་འབུར་དུ་ནགས་བཟོ་བྱེད་སྐབས་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་ཤོས་ནི་དགུན་སྒྲོལ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།
ད་ཆ་ཧའེ་ཡན་རྫོང་རྩྭ་ཐང་ས་ཚིགས་ཀྱིས་འདེབས་འཛུགས་ལག་རྩལ་གསར་གཏོད་བྱས་པ་དང་གླ་ཚེར་འཚོ་བཅུད་ས་རྡོ་ནགས་བཟོ་བ་སོགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་སྤྱད་པས་འདེབས་འཛུགས་བྱས་པའི་ཤིང་སྡོང་གསོན་ཚད་མཐོ་རུ་ཤུགས་ཆེན་ཕྱིན་ཡོད། ལོ་དེར་འདེབས་འཛུགས་བྱས་པའི་ཤིང་སྡོང་གསོན་ཚད་90%ཟིན་པ་དང་ཕྱི་ལོར་གསོན་ཚད་80%ཟིན་པས་མ་ཝུན་ཧུའུ་ཡི་ཡིད་ཆེས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།
སྤུ་མེད་ས་ཆ་ནས་སྔོ་ལྗང་གླིང་དུ་གྱུར་པ་དང་དེ་ནས་སྔོ་ལྗང་གླིང་ནས་བྱེ་ཐང་ནགས་ཚལ་དུ་གྱུར་པ་དང་། ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་བརྟན་སྲུང་ལོ་13བྱས་པའི་སྣོད་བཅུད་དོ་དམ་སྲུང་སྐྱོང་པ་ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་ཡིས་བྱེ་ཁུལ་རིམ་བཞིན་ལྗང་མདོག་ཏུ་འགྱུར་བ་མཐོང་བཞིན་ཡོད། འདི་ལོ་ལོ་53ལ་སླེབས་པའི་ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་ཡི་ཕ་ཡུལ་ནི་ཧ་ལེ་ཅིང་སོག་རིགས་ཤང་ཝུའུ་ལན་ཧ་ཏ་གྲོང་ཚོ་ཡིན་པ་དང་ལོ་ཤས་གོང་བུ་ཕྲུག་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་ཆེད་རྫོང་གྲོང་དུ་གནས་སྤོ་བྱས་པ་དང་བཟའ་ཟླ་ཝང་ཧའེ་ལན་གྱིས་ཕྲུ་གུར་ལྟ་སྐྱོང་བྱེད་འགན་འཁུར་གྱི་ཡོད། ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་རྫོང་གྲོང་དང་བར་ཐག་སྤྱི་ལེ་18ཡོད་པའི་ཁེ་ཐུའུ་ཧྲ་ཁུལ་དུ་བསྐྱོད་དེ་སྣོད་བཅུད་དོ་དམ་སྲུང་སྐྱོབ་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།
ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་ཡི་ཉིན་ལྟར་གྱི་ལས་ཀ་ནི་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་དུ་སྐོར་གཡེང་བྱེད་པ་དང་གད་སྙིགས་སྒྲུག་གི་ཡོད། གལ་སྲིད་ནོར་ལུག་ར་བརྒལ་ནས་བྱེ་ཁུལ་དུ་འཛུལ་ཚེ་ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་ཡིས་མྱུར་དུ་ཕྱིར་སྐྲོད་གཏོང་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེ་གར་འཛུལ་བའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ལ་ལྟ་སྟངས་མི་འདྲ་བ་འཛིན་གྱི་ཡོད”ཅེས་བརྗོད། ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་ཡིས་ཉིན་ལྟར་གྱི་ལས་ཀ་ནི་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་དུ་སྐོར་གཡེང་བྱེད་པ་དང་གད་སྙིགས་སྒྲུག་གི་ཡོད། དེ་གར་འཛུལ་བའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ལ་ལྟ་སྟངས་མི་འདྲ་བ་འཛིན་གྱི་ཡོད།
འདི་ལོའི་ཟླ་4པར་ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་ཡིས་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་དུ་སྐོར་གཡེང་བྱེད་སྐབས་གདུང་ཞིག་རྙེད་པ་དང་སྐབས་དེ་དུས་ཁོང་དང་གདུང་གི་བར་ཐག་སྨི་བཅུ་ལྷག་ཙམ་ལས་མེད། ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་ཡིས་ད་ཆ་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་དུ་བདག་ཏུ་མ་བཟུང་བའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་ཕུའུ་ཧྲི་དགོ་དང་། ཤྭ་བ་རྟ། ཤྭ་བ་མཆུ་དཀར་བཅས་ཁེ་ཐུའུ་བྱེ་ཁུལ་གྱི“རྒྱུན་མཁན”དུ་གྱུར་ཡོད་ཅེས་བཤད།
2021ལོར་ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་ཡི་བུ་ཕྲུག་རང་སོ་སོའི་ཁྱིམ་ཚང་བཙུགས་པ་དང་བཟའ་ཟླ་ཝང་ཧའེ་ལན་ཡང་ཁེ་ཐུའུ་ཧྲ་ཁུལ་དུ་ཡོང་ནས་སྣོད་བཅུད་དོ་དམ་སྲུང་སྐྱོབ་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཟད། ཁེ་ཐུའུ་ཧྲ་ཁུལ་ཡང་ཧྭ་ཧྲི་ཚའེ་བཟའ་ཚོ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་གསར་པར་གྱུར་པ་རེད།
མ་ཝུན་ཧུའུ་ཡིས་གསར་འགོད་པར་བྱེ་ཐང་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་མི་རབས་ནས་མི་རབས་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ལས་བྱེ་འབུར་གྱིས་རྒྱལ་ལམ་315དང་མཚོ་བོད་ལམ་ཐིག་ཁྱུར་མིད་དུ་གཏོང་བའི་མངོན་མེད་རྐྱེན་ངན་མེད་པ་བཟོས་པ་མ་ཟད། མཚོ་སྔོན་མཚེའུ་བྱང་ངོགས་ཀྱི་ལྗང་མདོག་སྣོད་བཅུད་སྲུང་ཡོལ་བརྟན་པོ་བསྐྲུན་ཡོད། གལ་ཏེ་བྱེ་འབུར་བཅོས་སྐྱོང་མ་བྱས་ཚེ་བྱེ་འབུར་སྔ་ཕྱི་མ་གཏོགས་ཙོང་ཡོན་རྫོང་དང་ཐ་ན་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཁྱབ་སྲིད།
ལོ་ངོ་40ལྷག་ཙམ་རིང་བྱེ་ཐང་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་རིང་ཧའེ་ཡན་རྫོང་གི་བྱེ་ཐང་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་མི་རབས་ནས་མི་རབས་གཅིག“བྱེ་སེར་གྱིས་ཉི་མ་བཀབ་པ། འདབ་ཆགས་ལ་སྡོང་བོ་མེད་པའི”བྱེ་འབུར་ཐོག་དཀའ་སྤྱད་འབད་འཐབ་བྱས་ཏེ་བྱེ་ཐང་སྔོ་ལྗང་དུ་འགྱུར་བ་དང་སྔོ་ལྗང་ནགས་ཚལ་དུ་འགྱུར་བ་བྱས་ནས་མཚོ་སྔོན་མཚོ་འགྲམ་གྱི“སའེ་ཧན་པའི”སྙིང་སྟོབས་བཏོད་ཡོད།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། ལྷ་ཆེན་རྒྱལ།
