མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དྲ་བ།
རང་རེའི་དྲ་བའི་འཕྲིན། རྨ་འབྲི་རྫ་གསུམ་གྱི་འབྱུང་གནས་ཡིན་པ་དང་། རི་བོ་ཁྲི་ཕྲག་གི་མེས་པོ་སྟེ་བརྗིད་ཉམས་ལྡན་པའི་ཁུ་ནུ་རི་བོ་གངས་དང་ཁ་བའི་ཁྲོད་ཀྲོང་ངེར་ལངས་འདུག་ཅིང་། འཁྱགས་ཀླུང་གི་ཁ་བ་བཞུར་ནས་ཆུ་སྣ་བརྒྱ་དང་མཚེའུ་སྟོང་གྲུབ། མཐོ་སྒང་གི་སྤང་ཐང་དུ་ཚེ་སྲོག་ཁྲི་སྟོང་མང་པོ་འདུས་ཡོད།
མཚོ་སྔོན་ནི་རང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་བཀག་རྒྱ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། དེ་གར་མི་རྣམས་ཀྱིས་བྱེད་ཐབས་ནན་ཤོས་ལ་བརྟེན་ནས་རང་བྱུང་གིས་གནང་བའི་མཛེས་སྡུག་ཆེན་པོ་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པ་དང་། མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་འདུན་པ་བྱས་ནས་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་གཏོད་པ། ལྗང་མདོག་ཐོན་ཁུངས་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་ཇུས་འགོད་བྱེད་པ་བཅས་ཡིན།
བྱེད་ཐབས་ནན་མོ་བརྟེན་ནས་རང་བྱུང་གི་མཛེས་སྡུག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད།
མིག་སྔར་ནི་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ཀྱི་དུས་ཚིགས་ཡག་ཤོས་དང་གཙོད་གནས་སྤོ་བྱས་ནས་གཙོད་ཕྲུག་སྐྱེ་བའི་དུས་ཚིགས་ཡིན།ལོ་ལྟར་གྱི་ཟླ་5པ་ནས་7པའི་བར་མཚོ་སྔོན་གྱི་གཙང་གསུམ་ཆུ་འགོ་དང་།བོད་ཀྱི་བྱང་ཐང་།ཤིན་ཅང་གི་ཨའར་ཅིན་ཧྲན་བཅས་ནས་ཡོང་བའི་གཙོད་མོ་རྣམས་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ཀྱི་དབུས་རྒྱུད་ཀྱི་རྩོ་ནག་མཚོར་གཙོད་ཕྲུག་སྐྱེ་བར་ཡོང་གི་ཡོད།དེའི་ནང་གནས་སྤོས་ལུག་ཁྱུ་ཁག་གཅིག་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་ཀྱི་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་མཚོ་བོད་གཞུང་ལམ་བརྒྱུད་དགོས་ཀྱི་ཡོད།
“དེ་སྔ་གཙོད་ཀྱི་ཁུ་ལུ་ལས་རྒྱུ་ཆ་བླངས་པའི‘ཧྲ་ཐུའུ་ཧྲི’ཡོ་རོབ་དང་ཨ་རིའི་ཁྲོམ་རར་ཁྱབ་ནས་གནས་སྤོ་བྱས་པའི་གཙོད་ནི་གནམ་གྱི་དགྲ་བོ་སྐོར་བ་རྒྱག་པ་ཕུད་ད་དུང་ཁྲིམས་འགལ་ངང་རྔོན་རྒྱག་པའི་ལག་ནག་ལ་ཁ་གཏད་དགོས”ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་དོ་དམ་ཁྲུའུ་ཝུའུ་ལེང་སྲུང་སྐྱོང་ས་ཚིགས་ཀྱི་ཀྲན་ཀྲང་གཞོན་པ་ཀརྨ་དབྱིང་ཕེ་ཡིས་ད་ཆ་སྲུང་སྐྱོང་ས་ཚིགས་ཀྱི་ལས་དོན་མི་སྣས་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་པའི་འོག་ཕར་འགྲོ་ཚུར་འོང་བྱེད་མཁན་རླངས་འཁོར་གྱིས་རང་འགུལ་ངང་འགྲོ་སྐྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།“སྐབས་འགར་འགྲུལ་བཞུད་དུས་ཚོད་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ལྷག་ཙམ་འགོར་གྱི་ཡོད”ཅེས་བཤད།
མིག་སྔར་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་གཙང་གསུམ་ཆུ་འགོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་གི་ཁོངས་སུ་བཅུག་པ་དང་སྲུང་སྐྱོང་ས་ཚིགས་6བསྐྲུན་ཡོད་པ་དང་།སྐོར་སྲུང་བ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གྱིས་ས་ཚིགས་སུ་ཁག་བགོས་ནས་བཅའ་སྡོད་བྱེད་པ་དང་དུས་བཀག་མེད་པར་དབུས་རྒྱུད་དུ་སྐོར་གཡེང་བྱེད་པར་བསྐྱོད་ཡོད།དེ་གའི་གཙོད་ཀྱི་གྲངས་འབོར་དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་80པའི་དུས་མཇུག་གི་ཁྲི་2ཡང་མ་ཟིན་པ་ནས་ཁྲི་7ལྷག་ཙམ་བར་སླར་གསོ་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད།
མཚོ་སྔོན་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྐྱེ་དངོས་སྣ་མང་རང་བཞིན་ཅུང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ས་ཁུལ་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་སྐམ་སའི་ཐོག་གི་བདག་ཏུ་མ་བཟུང་བའི་སྲོག་ཆགས་རིགས་665ཡོད།ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་།མཚོ་སྔོན་གྱིས་སྐྱེ་དངོས་སྣ་མང་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱི་ཡོངས་ནང་བཅུག་པ་དང་།ས་གནས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་བཏོན་པ་ནས་ཁྲིམས་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་ཁྲིམས་འགལ་ལ་རྡུང་རྡེག་གཏོང་བའི་བར།བདག་ཏུ་མ་བཟུང་བའི་སྲོག་ཆགས་དང་རྩི་ཤིང་སྲུང་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་ནས་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་བར་སོགས་སྲུང་སྐྱོང་དྲ་བ་ཇེ་དམ་དུ་སོང་ནས“སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས”ཞེས་པའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་ཡོད།
མཚོ་བོད་གཞུང་ལམ་བརྒྱུད་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་དེ་འཁྱགས་མི་ཐུབ་པའི་ཆུ་མིག་བརྒལ་བ་དང་རླུང་མེ་རི་བརྒལ་ནས་འབྲི་ཆུའི་ཆུ་འགོ་སྟེ་ཐོའོ་ཐའོ་གཙང་པོར་འབྱོར་གྱི་ཡོད།
འབྱུང་ཁུངས་ནས་བཤད་ན་གངས་བཞུར་ནས་གྲུབ་པའི་ཆུ་བོ་263འཕྲེད་གཞུང་དུ་འདྲེས་ནས་འདྲེས་ཡོད་པ་རེད།ཕྱུགས་འཚོ་རྒྱུ་དང་གསར་སྤེལ་བྱ་རྒྱུར་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་པར་བརྟེན་དཀར་གཙང་གི་གངས་གསོག་དང་།དྭངས་གཙང་གི་གཙང་པོ་དང་མཚེའུ།སྔོ་ལྗང་གི་རྩྭ་བཅས་ཀྱིས་མི་ཡུལ་གྱི་དག་ཞིང་ཞིག་མཉམ་དུ་བཏོད་ཡོད།
ཐའོ་ཐའོ་གཙང་པོ་དང་མཚོ་བོད་གཞུང་ལམ་འགྲིམ་འགྲུལ་ས་ཚིགས་ཀྱི་གདང་ལ་གྲོང་རྡལ་དུ་ས་གནས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་ཁྲོམ་གཞུང་གི་ཚོང་དུད་དུ་གད་སྙིགས་གཙང་སེལ་བྱས་ཚུལ་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་པར་བསྐྱོད་པ་དང་།འགྲོ་འོང་བྱེད་མཁན་ཁ་ལོ་བ་མང་པོས་གད་སྙིགས་བླུགས་སྣོད་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པ།ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་དང་བླངས་པ་ཚོས་ཡུལ་སྐོར་བར་སྤྱི་ཕན་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་པ་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་འདུ་ཤེས་རིམ་བཞིན་ཟབ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གསར་འགོད་པས་མཐོང་བྱུང་།
“འབྲི་ཆུའི་ཆུ་འགོའི་གྲོང་རྡལ་དང་པོ་དང་མཚོ་བོད་ལམ་ཐིག་གི་མཁོ་སྤྲོད་ས་ཚིགས་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་ང་ཚོའི་གྲོང་རྡལ་གྱིས་མཚོ་བོད་ལམ་ཐིག་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ་དང་ཆབས་ཅིག་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱས་ནས་འབྲི་ཆུའི་ཆུ་འགོ་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས”ཅེས་གདང་ལ་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཀྲེན་ཀྲང་པད་མ་རྡོ་རྗེས་བཤད།
ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན།མི་ཡུལ་གྱི་དག་ཞིང་དེ་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱ་ཆེད།མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱིས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་གསར་སྤེལ་ཚོད་འཛིན་ཁུལ་དང་གསར་སྤེལ་བཀག་སྡོམ་ཁུལ་གྱིས་ཞིང་ཆེན་དེ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་གྱི་90%བཟུང་བ་དང་།《མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་གི་སྲིད་འཛིན་ཆད་གཅོད་ཚད་གཞི་》སོགས་ཁྲིམས་སྲོལ་མང་པོ་བཏོན་པ་སོགས་རེད།
བྱ་ཐབས་ནན་ཤོས་རབ་དང་རིམ་པའི་སྲུང་སྐྱོང་འོག་གཙང་གསུམ་ཆུ་འགོའི་ཆུ་འགོ་གསོ་འཁྱོངས་བྱེད་ཚད་ཟམ་མི་ཆད་པར་མང་དུ་ཕྱིན་ནས་བདག་ཏུ་མ་བཟུང་བའི་སྲོག་ཆགས་དང་རྩི་ཤིང་གི་གྲངས་འབོར་རྒྱུན་མཐུད་ངང་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།ཚེས་4ཉིན་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་ཐིང་གིས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པའི《2023ལོའི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་གནས་ཚུལ་གྱི་སྤྱི་བསྒྲགས》ལས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ས་ཁོངས་ནང་གི་འབྲི་ཆུ་དང་།རྨ་ཆུ།རྫ་ཆུ་བཅས་ཀྱི་ཆུ་གཞུང་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་ཆུའི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་ཆུའི་སྤུས་ཚད་ལེགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད།
མཉམ་སྐྲུན་མཉམ་བཅོས་མཉམ་སྤྱོད་མ་ལག་ལ་བརྟེན་ནས་ཞི་མཐུན་གྱི་མཛེས་སྡུག་བསྐྲུན་པ།
སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་གནད་འགག་ནི་“མི་”ལ་ཐུག་ཡོད།
འབྲི་ཆུའི་ཆུ་འགོའི་གྲོང་ཚོ་ནི་ཆུ་འགོ་ནས་མིང་བཏགས་མེད་པའི་གྲོང་ཚོ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་།
2004ལོར་གཙང་གསུམ་ཆུ་འགོའི་སྣོད་བཅུད་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་ཆེད།ཐའོ་ཐའོ་གཙང་པོའི་འགྲམ་གྱི་གྲོང་ཚོ་དྲུག་གིས་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་དུད་ཚང་128ཀྱི་འབྲོག་པ407སྤྱི་ལེ་420ལྷག་ཙམ་གྱི་སར་ཡོད་པའི་ན་གོར་མོ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྤོས་པ་དང་མིང་ལ་འབྲི་ཆུའི་ཆུ་འགོའི་གྲོང་ཚོ་ཞེས་བཏགས།
“སྐབས་དེ་དུས་འབྲོག་པ་ཚོས་གནས་སྤོ་བྱ་རྒྱུར་སེམས་ཁྲལ་ཕྲན་བུ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།ཁོང་ཚོས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཚོ་བར་རྒྱུས་མངའ་མེད་པ་དང་ལས་ཀ་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་ཁེ་བཟང་རག་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད”འབྲི་ཆུའི་ཆུ་འགོའི་གྲོང་ཚོའི་དེ་སྔའི་ཏང་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅི་ཚེ་རིང་གྲགས་ཀྱིས་འབྲེལ་ཡོད་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག་འབྲོག་ཁུལ་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་པའི་འབྲོག་པར་ལོ་ལྟར་རྩྭ་ཐང་གི་བྱ་དགའི་ཁ་གསབ་ཡོང་འབབ་བརྟན་པོ་རེ་ཡོད་པ་མ་ཟད།འབྲེལ་ཡོད་རྩལ་ནུས་གསོ་སྦྱོང་སྤེལ་བ་དང་གྲོང་ཚོའི་ཐོན་ལས་སྟོབས་ཆེར་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ནས་འབྲོག་པ་ཚོས་ལས་ཀ་བྱེད་པའི་ཁྲོད་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཚོ་བར་རིམ་བཞིན་འདྲེས་ནས་ཁྱིམ་ཚང་གི་ཡོང་འབབ་ཟམ་མི་ཆད་པར་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་ཅེས་བཤད།
གསར་འགོད་པ་གྲོང་ཚོ་གསར་པ་དེར་སྐྱོད་སྐབས་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་འགྲོ་ལམ་འཕྲེད་གཞུང་དུ་འདྲེས་པ་དང་།ཁྱིམ་ཚང་མང་ཆེ་བའི་སྒོ་འགྲམ་དུ་རླངས་འཁོར་བཞག་ཡོད་པ་དང་།ཞིང་འབྲོག་ཐོན་རྫས་ལས་སྣོན་དང་སྒར་སྡོད་བསྲེགས་ཟས་རྟེན་གཞི་སོགས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཐོན་ལས་རྣམ་གྲངས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་ཐོན་པ་མཐོང་བྱུང་།གྲོང་ཚོར་བཅའ་སྡོད་ལས་བྱེད་པ་ལེའང་ལེའང་གིས་ན་ནིང་གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་100ལས་བརྒལ་ནས་འབྲོག་པ་དེ་བས་མང་བ་རང་འགུལ་ངང་འབྲོག་ཁུལ་ནས་མིག་སྔར་གྲོང་ཚོ་ཡོངས་སུ་དུད་ཚང་223དང་མི་609ཡོད་པ་རེད།
སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པར་སྣོད་བཅུད་གནས་སྤོའི་བྱེད་ཐབས་ཁོ་ན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ད་དུང་རི་ཆུ་དང་འདྲེས་པའི་མཉམ་གནས་ཀྱང་ཡོད།
རྣམ་སྲས་གྲོག་རོང་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཡུལ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་རྫ་སྟོད་རྫོང་ཁོངས་སུ་གནས་པ་དང་རྫ་ཆུ་དེ་ནས་བཟུང་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་རྒྱུག་གི་ཡོད།གྲོག་རོང་གི་གཞོགས་གཉིས་སུ་ནགས་ཚལ་སྟུག་ཅིང་རྫ་ཆུའི་ཆུ་དྭངས་མོ་ཡོད།2016ལོར་རྣམ་སྲས་གྲོག་རོང་དེ་གཙང་གསུམ་ཆུ་འགོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་རྫ་ཆུའི་ཆུ་འགོའི་ཁུལ་གྱི་ལྟེ་བའི་ཁུལ་དུ་དབྱེ་ཡོད།འདི་ལོ་ལོ་58ལ་སླེབས་པའི་དུང་དཀར་ཡུང་ཁོང་ནི་དེ་གའི་འབྲོག་པ་རྒན་གྲས་ཡིན་པ་དང་ད་བར་དེ་གར་འཚོ་བ་སྐྱེལ་གྱི་ཡོད།
རྣམ་སྲས་ཤང་ཏང་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་པུའུ་སུའོ་ཡིས་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་གི་ལྟེ་བའི་ཁུལ་འཛུགས་སྐྲུན་སྤྱི་ཡོངས་གནས་སྤོ་བྱས་མེད།དུང་དཀར་ཡུང་དང་འདྲ་བའི་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་ལྟེ་བའི་ཁུལ་དུ་སྡོད་པའི་འབྲོག་པ་སྔར་བཞིན་སུམ་སྟོང་བཞི་སྟོང་ཡོད།
དུང་དཀར་ཁོང་གི་ཁྱིམ་ནི་གྲོག་རོང་ནང་གི་རི་ལྡེབས་ཤིག་ཏུ་ཡོད་པ་དང་།ཤིང་རས་བསྐོར་བའི་སྒོ་རའི་ནང་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྡོད་ཁང་གཉིས་ཡོད་པ་དང་།ཁྱིམ་གྱི་ཚད་ཡོད་པའི་ནོར་ལུག་རི་ལྡེབས་སུ་ཁ་གྲམ་ནས་བཞག་ཡོད།
རི་ཁུག་ལུང་ཁུག་དེར་འབྲོག་དུད་དབར་གྱི་བར་ཐག་ཐུང་ན་སྤྱི་ལེ་བཅུ་ལྷག་ཙམ་དང་རིང་ཚད་སྤྱི་ལེ་བཅུ་ལྷག་ཙམ་དགོས་ཀྱི་ཡོད།
གཙང་གསུམ་ཆུ་འགོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་དོ་དམ་ཅུས་རྫ་ཆུའི་ཆུ་འགོ་ཁུལ་དོ་དམ་ཨུ་ལྷན་གྱི་འཆར་འགོད་ནོར་དོན་པུའི་པུའུ་ཀྲང་མུའུ་ཡུང་ཧུང་གིས་འབྲོག་པ་དེ་དག་གི་རྒྱུན་གཏན་འཚོ་བས་རང་བྱུང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཀྱི་མེད།ཁོང་ཚོས་ཕྱུགས་འཚོ་ཚད་མང་པོ་མེད་པ་མ་ཟད།ད་དུང་བདག་སྐྱོང་བའི་འགན་གཅིག་ལྕོགས་འཁུར་ནས་ས་གནས་དེ་གའི་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།“དུད་ཚང་རེར་ལོ་ལྟར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་2ལྷག་ཙམ་ཡོང་གི་ཡོད”ཅེས་བཤད།
སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་ཙམ་མ་ཟད།མཚོ་སྔོན་གྱིས་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་ས་མཐོའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བསྐྲུན་པ་དང་གྲོང་ཚོ་58%ཡན་ལ་ས་མཐོའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གྲོང་གསེབ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པས་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གད་སྙིགས་བཅོས་སྒྲིག་བྱེད་ཚད་91.7%ཟིན་ཡོད།
ཁོར་ཡུག་ལེགས་བཅོས་བྱས་པ་དེས་མང་ཚོགས་ལ་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་རང་རྟོགས་ཆགས་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།ཡུལ་ཤུལ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཆུ་དམར་ལེབ་རྫོང་བྲག་འགོ་ཤང་མདའ་ཆུ་གྲོང་ཚོར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལའེ་སོགས་འབྲོག་པ་100ལྷག་ཙམ་གྱིས་རང་འགུལ་ངང་དང་བླངས་པའི་དཔུང་ཁག་བཙུགས་ནས་རྩྭ་ཐང་དང་།ཆུ་རགས།འགྲོ་ལམ་བཅས་ཀྱི་ལམ་རྒྱུད་དུ་གད་སྙིགས་སྒྲུག་གི་ཡོད།
མགོ་ལོག་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དར་ལག་རྫོང་དུ་འབྲོག་པ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་མ་དངུལ་གྲབས་གསོག་བྱས་ནས་རྩྭ་འདེབས་ཡོ་བྱད་ཉོས་ཏེ་ས་ནག་ཐང་དང“འཐབ་རྩོད”ནང་ཞུགས་པ་རེད།
ལྗང་མདོག་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་མངོན་པར་བྱེད་པ།
བཏུལ་ཐང་ནི་དེ་སྔ་མཚོ་སྔོན་ས་ཁོངས་ཀྱི་རྨ་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་ཀྱི་གྲམ་ཐང་ཞིག་རེད།ད་ཆ་དེ་གར་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་གློག་འདོན་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་གློག་འདོན་ཚད་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་འོད་ཤུགས་གློག་གཏོང་གླིང་བསྐྲུན་ཡོད།
སྤྱི་ལེ་ངོས་གྲུ་345ཡི་གློག་གཏོང་གླིང་དུ་འོད་ཤུགས་ལེབ་མོ་ཁྲི་1000ལས་བརྒལ་བའི་མཐོ་དམའ་སྔོ་ཐིང་གི“རྒྱ་མཚོ”ཡུག་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་ནས་ལོ་རེར་གློག་གཏོང་ཚད་ཆན་ཝ་ཆུ་ཚོད་དུང་ཕྱུར་200ལས་བརྒལ་བ་དེ་དབྱང་གཉིས་ཐཱན་འགྱུར་ཕྱིར་འབུད་བྱེད་ཚད་ཏུན་ཁྲི་2122ལས་བརྒལ་བ་དང་མཚུངས།
བཏུལ་ཐང་དང་བར་ཐག་སྤྱི་ལེ་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཡོད་པའི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྨ་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་ཀྱི་སྐས་རིམ་གློག་ཁང་ཆེ་གྲས་ཚལ་རྔ་འགག་ཆུ་ཤུགས་གློག་ཁང་དུ་རྨ་ཆུ་རྒྱུག་བཞིན་ཡོད་པ་དང་།ཉིན་མོར་འོད་ཤུགས་བཏོན་ནས་མཚན་མོ་ཆུ་ཡིས་ཁ་གསབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།ཇུས་འགོད་མཁས་པོ་བྱས་ནས་འོད་དང་ཆུ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་ནས་ལྗང་མདོག་ནུས་རྒྱུ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ས་ཆ་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པར་ཐོན་ཁུངས་གསར་པར་གྱུར་པ་དང་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་མཐོ་ས་གཏོད་རྒྱུ་དེ་དམིགས་ཚད་གསར་པར་གྱུར་ནས་ལྗང་མདོག་དེ་མཚོ་སྔོན་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྨང་གཞི་གསར་པར་གྱུར་ཡོད།
ངོ་སྤྲོད་བྱས་པར་གཞིགས་ན། མཚོ་སྔོན་གྱི་ཆུ་ནུས་ཐོན་ཁུངས་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་འདུས་ཚད་ཝ་ཁྲི་2187ཟིན་པ་དང་། ཉི་ནུས་གསར་སྤེལ་བྱེད་ཆོག་པའི་ཚད་ཝ་དུང་ཕྱུར་30ལས་བརྒལ་བ། རླུང་ནུས་གསར་སྤེལ་བྱེད་ཆོག་པའི་ཚད་ཝ་ཁྲི་7500ལས་བརྒལ་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཁེ་ལས་ཁག་གཅིག་དེ་གར་མགྱོགས་མྱུར་གཞི་ཚུགས་ཡོད།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཟི་ལིང་དཔལ་འབྱོར་ལག་རྩལ་གསར་སྤེལ་ཁུལ་གྱི་ནན་ཁྲོན་བཟོ་ལས་གླིང་ཁུལ“འོད་ཤུགས་ཁྲོམ་གཞུང་གཅིག”ཅེས་མིང་བཏགས་པའི་ཁྲོམ་གཞུང་ཞིག་ལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་སྟེ། ལི་ཧའོ་དང་། ཀའོ་ཅིན། ཨ་ཐེ་སི། ཐེན་ཧོ་འོད་ནུས་སོགས་འོད་ཤུགས་ཁེ་ལས་རེ་རེ་བཞིན་གྲལ་སྒྲིག་ཡོད་པ་རེད། མཚོ་སྔོན་ལི་ཧའོ་གློག་འདྲེན་ཕྱེད་གཟུགས་རྒྱུ་ཆ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་སྤྱི་ཁྱབ་ཅིང་ལི་གཞོན་པ་ཧོ་ཤིའུ་ཚའེ་ཡིས་མཚོ་སྔོན་གྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ལེགས་ཆས“ལྗང་མདོག་གློག་ཐོན་རྫས”ཀྱི་མདུན་ལམ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐོན་ནས་དེ་གར་གཅིག་སྡུད་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཐོན་ཡོད།
མཚོ་སྔོན་གྱིས་རིམ་པ་དུང་ཕྱུར་སྟོང་གི་འོད་ཤུགས་དང་ལིས་གློག་ཐོན་ལས་ཁྱུ་ཚོགས་མགྱོགས་མྱུར་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
གཞན་ཡང་ལྗང་མདོག་གློག་གིས་ཀྱང་མིས་བཟོས་རིག་ནུས་དང་གྲངས་འཛིན་ཐོན་ལས་ཀྱི་ནུས་རྒྱུའི་རྨང་རྡོ་བཏོད་ཡོད་པ་རེད།
ཟླ་3ཚེས་29ཉིན་མཚོ་སྔོན་གྱི་ལྗང་མདོག་རྩིས་རྒྱག་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་འོས་སྦྱོར་ཚོགས་འདུ་པེ་ཅིང་དུ་འཚོགས་པ་དང་།ཟླ་5ཚེས་17ཉིན་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྗང་མདོག་རྩིས་རྒྱག་ནུས་པའི་ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཅང་སུའུ་ནན་ཅིང་དུ་འཚོགས་པ་དང་།“ནུབ་གློག་ཤར་འདྲེན”ནས“ཤར་རྩིས་ནུབ་རྩིས”བར་མཚོ་སྔོན་གྱིས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་ཐོན་ལས་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་པ་རེད།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་བཟོ་ལས་དང་ཆ་འཕྲིན་ཐིང་གི་ཐིང་ཀྲང་གཞོན་པ་ཀུའོ་དབྱིས་མཚོ་སྔོན་གྱིས་གྲངས་གཞིའི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་།གྲངས་འཛིན་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ།གྲངས་འཛིན་བཀོལ་སྤྱོད་མཉམ་འདྲེས་དང་གྲངས་འཛིན་ལག་རྩལ་གསར་གཏོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བཤད་པ་རེད།
འདི་ལོའི་དྲུག་ལྔའི་ཁོར་ཡུག་ཉིན་མོའི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོ་ནི“མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས”ཞེས་པ་དེ་རེད།མཚོ་སྔོན་ནི་འཛམ་གླིང་ཡང་རྩེར་ལངས་ནས་རང་བྱུང་གིས་ཕུལ་བའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་མཛེས་ལྗོངས་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ལྗང་མདོག་ནུས་རྒྱུ་ཡོད་པས་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོང་དང་བེད་སྤྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོའི་རི་མོ་གསར་པ་ཞིག་གཏོད་བཞིན་ཡོད།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། ལྷ་ཆེན་རྒྱལ།
