མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དྲ་བ།
རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གསར་འགྱུར་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ཚེས5ཉིན་གསར་འགྱུར་ཡོངས་བསྒྲགས་ཚོགས་འདུ་བསྡུས་ནས། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་འཁོར60ལོན་པའི་ཚུན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ངོ་སྤྲོད་བྱས། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་ཨུའི་ཧྲུའུ་ཅི་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་གིས་ཡོངས་བསྒྲགས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ལོ་འཁོར60ལོན་པའི་ཚུན་གྱི་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བྱ་གཞག་ཁག་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཡར་ཐོན་དང་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པ་ངོ་སྤྲོད་བྱས།
སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱོན་ཡོངས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་བརྟན་ལྷིང་ཡིན་པ།
བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགན་ཨང་དང་པོར་བརྩིས་ཏེ། ཉེན་ཟོན་ཅོང་བརྡ་རྒྱུན་པར་སྒྲོག་པ་དང་རྟག་པར་དོགས་ཟོན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་པ་དང་། ཚན་རིག་ཅན་གྱི་ལམ་སྲོལ་དང་རྒྱུན་རྣམ་ཅན་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན་གྱི་འདུ་ཤེས་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་བརྟན་བརླིང་སྲུང་སྐྱོང་ལས་དོན་དུས་རྟག་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་གཞི་རིམ་དུ་དོན་འཁྱོལ་ཏན་ཏིག་བྱས་པས། མི་རིགས་སོ་སོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་སྣང་དང་བློ་ཡིད་ཚིམ་ཚད་རྒྱུན་མཐུད99%ཡན་དུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད།
དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ།
2024ལོའི་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་སྤྱིའི་རིན་ཐང་སྒོར་དུང་ཕྱུར2765ཟིན་པ་དེ་འགྱུར་མེད་རིན་གོང་ལྟར་བརྩིས་ན1965ལོའི་ལྡབ155ཡིན་པ་དང་། ལོ་རེར8.9%འཕར་ཡོད།
2024ལོའི་ས་གནས་ནོར་སྲིད་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར277ཟིན་པ་དེ1965ལོའི་ལྡབ1258ཡིན་པ་དང་། ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས12.9%འཕར་ཡོད།
ལོ་ངོ60ཡི་འཕེལ་རྒྱས་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ཐེངས་དང་པོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་སྟོང་ཡན་དུ་སླེབས་པར་ལོ་ངོ50འགོར་བ་དང་། ཐེངས་གཉིས་པར་ལོ་ངོ6ཁོ་ན་ལས་མ་འགོར།
རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐུས་ཚང་དུ་ཕྱིན་པ།
འཛམ་གླིང་ཡར་རྩེ་འདི་ཉིད་ཁེར་ཆགས་གླིང་ཕྲན་ཞིག་མིན་པ། མཚོ་བོད་དང་ཁྲོན་བོད་གཞུང་ལམ་དུ་རླངས་འཁོར་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་ནས་མཚོ་བོད་ལྕགས་ལམ་བསྐྲུན་ནས་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་པའི་བར་དང་། “བསྐྱར་དར་རྟགས་ཅན”གྱི་མེ་འཁོར་གངས་ལྗོངས་མཐོ་སྒང་དུ་བསྐྱོད་པའི་བར། བོད་ལྗོངས་སུ“མིས་འཁུར་བ་དང་ཕྱུགས་ལ་ཁལ་འགེལ་ནས་དངོས་ཟོག་དབོར་འདྲེན་བྱེད་པའི”ལོ་རྒྱུས་མཇུག་སྒྲིལ་ནས་གཞུང་ལམ་དང་། ལྕགས་ལམ། མཁའ་འགྲུལ་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་འགྲིམ་འགྲུལ་དྲ་རྒྱ་ཞིག་རིམ་བཞིན་ཆགས་ཡོད།
2024ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གཞུང་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པའི་སྤྱིའི་ལམ་ཐག་དང་ལྕགས་ལམ་འཁོར་སྐྱོད་ལམ་ཐག་སོ་སོར་སྤྱི་ལེ་ཁྲི12.49དང་སྤྱི་ལེ1359ཟིན་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱལ་ནང་གི་མཁའ་ལམ183ཟིན་ཡོད།
མཚོ་བོད་དང་ཁྲོན་བོད། བོད་ལྗོངས་དབུས་རྒྱུད། མངའ་རིས་བཅས་སུ་གློག་དྲ4བསྐྲུན་ནས་སྤྱོད་མགོ་ཚུགས་ཤིང་། གློག་དྲ་གཙོ་བོ་རྫོང་ཚང་མར་ཁྱབ་ཡོད།
ཞིང་སྡེའི་འཐུང་ཆུའི་བདེ་འཇགས་གནད་དོན་རྩ་བ་ནས་ཐག་གཅོད་ཐུབ་པ་དང་། སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་ཚང་མར་འོད་སྐུད་དང4Gདྲ་རྒྱ་ཤར་གཏོང་བྱས་ཡོད།
མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་མངོན་གསལ་སྒོས་མཐོར་འདེགས་བྱུང་བ།
དབུལ་ཐར་འགག་སྒྲོལ་དམག་འཐབ་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ། བོད་ལྗོངས་འདི་ཉིད་ལོ་ངོ་སྟོང་གི་བལྟོས་མེད་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་གནས་ལས་རྩ་བ་ནས་སྒྲོལ་ཡོད།
སློབ་གསོའི་བྱ་གཞག་སྔོན་ལ་འཕེལ་རྒྱས་སུ་བཏང་བ་དང་། བུ་བཅོལ་ཁང་ནས་མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་བར་གྱི་ལོ་ངོ15ཡི་རིང་གི་གཞུང་གྲོན་སློབ་གསོ་སྔ་སྣུར་དུ་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད།
ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་། སྲུང་སྐྱོང་། བེད་སྤྱོད་བཅས་ནུས་ལྡན་བྱུང་བ་དང་། སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།
གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྤྱི་པའི་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་བ་དང་། རོང་འབྲོག་པའི་བདེ་ཐང་ལུས་བརྟག་ཡོངས་ཁྱབ་བྱུང་སྟེ། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་སྔོན་དཔག་ཚེ་ཚད་ལོ72.5བར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།
གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་མགྱོགས་མྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། དེང་རབས་ཅན་གྱི་ཁྱད་ལྡན་གྲོང་རྡལ་ཆུང་ངུ་རེ་རེ་གངས་ལྗོངས་མཐོ་སྒང་དུ་འགྱིང་ངེར་ཆགས་ཡོད།
སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་ཡོལ་ཉིན་བཞིན་སྲ་བརྟན་དུ་ཕྱིན་པ།
སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་ལ་འཇོག་པ་དང་སྲུང་སྐྱོང་ཨང་དང་པོར་འཛིན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་ཡོལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་འཛུགས་སྐྲུན་འཆར་འགོད་ལག་བསྟར་ནན་མོ་བྱས་ནས། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་གཞུང་ཁོངས་ས་ཆ50%ཡན་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་གི་དམར་ཐིག་ནང་བཅུག་ཡོད།
རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་དང་། མཚེའུ། རྩྭ་ཐང་། བྱེ་ས་བཅས་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་སྲུང་སྐྱོང་དང་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་བཅོས་སྐྱོང་ལ་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་བྱས་ནས། རྒྱལ་ཁབ་མངའ་ཁོངས་ལྗང་སྒྱུར་བྱ་སྤྱོད་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་བཏང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་བའི་ལོ་འགའི་རིང་ལྷོ་བྱང་རིའི་ལྗང་སྒྱུར་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་ནགས་སྐྲུན་མུའུ་ཁྲི100ལྷག་བྱས་པ་དང་། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ནགས་ཚལ་ཁེབས་ཚད12.31%བར་ཇེ་མཐོར་ཕྱིན་ཡོད།
བསྡོམས་པས་སྐྱེ་ཁམས་ལས་གནས་ཁྲི44ལྷག་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་། ལོ་རེར་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར15ལྷག་སྤྲད་པས། སྐྱེ་ཁམས་འཛུགས་སྐྲུན་ཁྲོད་ནས་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཕྱུག་པོའི་ལམ་དུ་སྐྱོད་ཐུབ་ཡོད།
བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་མཁའ་རླུང་སྤུས་ཚད་ལེགས་པའི་ཉིན་གྲངས་ཀྱི་བསྡུར་ཚད99.7%ཡན་ལ་སླེབས་པ་དང་། གཙང་བོ་དང་ཆུ་བོ། མཚེའུ་གཙོ་བོའི་ཆུའི་སྤུས་ཚད100%ལ་སླེབས་པའམ་ཡང་ནⅢལས་ལེགས་པས། བོད་ལྗོངས་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལེགས་ཤོས་ཀྱི་ས་ཁུལ་གཅིག་གྲས་ཡིན།
བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་མི་དམངས་དམངས་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་གང་ལེགས་བྱུང་བ།
མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐུས་ཚང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐུས་ཚང་དུ་ཕྱིན་ནས། མི་རིགས་སོ་སོའི་མི་དམངས་ཁྲིམས་ལྟར་སྲིད་ཞུགས་དང་སྲིད་དོན་གྲོས་བསྡུར་ནང་ཞུགས་པའི་དབང་ཆར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འགན་སྲུང་བྱས་ཡོད།
ལྗོངས་ཡོངས་སུ་རིམ་བཞིའི་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་འཐུས་མི42153ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་བོད་རིགས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཞན་དག་གིས89.2%ཟིན་པ། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་བཞི་པའི་ནང་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་འཐུས་མི24ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་བོད་རིགས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཞན་དག་གི་འཐུས་མི16ཡོད་པ་དང66.7%ལ་སླེབས་ཡོད། མོན་པ་རིགས་དང་ལྷོ་པ་རིགས་སོགས་མི་འབོར་ཅུང་ཉུང་བའི་མི་རིགས་ལའང་རང་ཉིད་ཀྱི་འཐུས་མི་ཡོད།
བོད་སྡོད་རྒྱལ་ཡོངས་སྲིད་གྲོས་ཨུ་ཡོན29ཡོད་པའི་ནང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཨུ་ཡོན་གྱི86.2%ལ་སླེབས་ཡོད།
གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐུས་ཚང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོར་གྲོང་ཚོའི་ལས་དོན་ཁྲོམ་བསྒྲགས་བྱ་ཡུལ་བཙུགས་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཤེས་དབང་དང་། ཞུགས་པའི་དབང་ཆ། ཇུས་ཐག་གཅོད་པའི་དབང་ཆ། ལྟ་སྐུལ་དབང་ཆ་བཅས་ལ་ཧུར་ཐག་གིས་འགན་སྲུང་བྱས་ཡོད།
ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་པ།
ལོ་ངོ60ཡི་རིང་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་རིམ་པ་སོ་སོའི་ཏང་རྩ་འཛུགས་ཆུང་བ་ནས་ཆེ་རུ་དང་ཉམས་ཞན་ནས་སྟོབས་ལྡན་དུ་གྱུར་ནས། ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་ཚན་རིག་ཅན་དང་ལམ་ལུགས་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཏང་གི་སྲིད་སྐྱོང་ནུས་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།
2024ལོར་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཏང་ཡོན་མི་གྲངས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་སྐབས་ཀྱི་ཁྲི1.48ནས་ཁྲི47.04བར་ཇེ་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད།
གཞི་རིམ་ལ་དམ་འཛིན་ཆེན་པོ་བྱེད་པའི་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་པོ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། 2011ལོ་ནས་བཟུང་ལས་བྱེད་པ་སྐོར་ཐེངས14དང་མི་གྲངས་ཁྲི29.7ལྷག་གྲོང་ཚོར་བཅའ་སྡོད་བྱས་ཏེ། མུ་མཐུད་དུ་མང་ཚོགས་ཀྱི་དོན་དག་དངོས་སྒྲུབ་པ་དང་དཀའ་ངལ་ཐག་གཅོད་བྱས་ནས་ཏང་དང་མང་ཚོགས་དབར“སྦྲེལ་ཟམ”བསྐྲུན་ཡོད། །
