མཚོ་སྔོན་མཚོ་ནུབ་ཁུལ་གྱིས་སྤུས་ལེགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྣོད་བཅུད་ཤེས་དཔལ་གྱི་མཐོ་ས་གཏོད་པ།

རང་རེའི་དྲ་བའི་འཕྲིན། རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱིས་སྤྲད་པའི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་རང་ས་གནས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ལ་བརྟེན། ས་རྒྱ་ཆེ་ལ་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་།མཚོ་སྔོན་གྱི་བཟོ་ལས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཆུ་འགོ་དང་མཚོ་སྔོན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི“གནོན་རྡོ”དང“གནོན་བརྟན་གནོན་ཤུགས”སྤྲད་པ་རེད།

དུས་རབས་གསར་པར་བསྐྱོད་དེ་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་དང་སྤུས་ལེགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རླབས་རྒྱུན་གྱིས་ངོགས་སུ་འཕྱུར་བ་དང་།སྣོད་བཅུད་ཤེས་དཔལ་གྱི་མཐོ་ས་གཏོད་པ།ཐོན་ལས་ཀྱི་“ས་ཁུལ་བཞི”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ་བརྗིད་ཉམས་ལྡན་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་དེའི་འོག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་ཁོག་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ལེགས་སྒྲིག་གལ་ཆེན་གྱི་གོམ་སྟབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་དུས་བསྟུན་དང་དུས་བསྟུན་མདུན་སྐྱོད་བྱས་ཏེ་རང་ངོས་ལ་རང་བྱུང་ཆ་རྐྱེན་བཟང་པོ་དང་ཐོན་ལས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ལྡན་པའི་མཚོ་ནུབ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱིས། ཕྱོགས་སྒྱུར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལིའུ་མེ་མིང་གི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོ་སྐབས་གསར་པའི་དུས་སུ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་གཅིག་རྒྱུན་གཅིག་འཛིན་དང་སྐྱེ་སྟོབས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་དང་ཕན་ཚུན་ཟུང་འབྲེལ་བྱེད་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དཔྱིད་ཀ་གསར་པ་ཞིག་བསུས་ཡོད།    

མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གཏེར་ལེན་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ལམ་ལ་ཆས་ཏེ་རྒྱལ་ལམ་315བརྒྱུད་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་སྐབས་དེ་སྔ་མཐོང་མི་ཐུབ་པའི་གྲམ་ཐང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།བྱེ་རྡོ་དང་རྔ་མོང་གི་ཚེར་མ་མང་པོ་ཡོད།ད་ཆ་དེ་གར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་འོད་ཚ་ཐོན་ལས་ལག་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་རྟེན་གཞི་སྟེ།གཏེར་ལེན་ཁའི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཐོན་ལས་གླིང་ཁུལ་བཏོད་པ་དང་།ཉི་འོད་མེ་ལོང་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོས་ནམ་མཁའ་དྭངས་ཤིང་གཙང་བའི་རྒྱན་སྤྲས་འོག་གསོན་ཤུགས་དང་རེ་བས་ཁེངས་པའི་རྒྱ་མཚོ་སྔོན་པོ་ཞིག་ཡོད།

གྲམ་ཐང་དུ་ལུང་སྟོང་དུ་གྱུར་ནས་ནུས་རྒྱུ་གསར་པས་སེམས་གཏིང་ནས་སྐྱེས།དཔུང་པ་མཉམ་གཤིབ་ཀྱི་དྭངས་གཙང་ནུས་རྒྱུའི་དམག་འཐབ་ཀྱི་མཐོང་ཚོར་དྲག་པོ་དང་གཡོ་འགུལ་ཁྲོད་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རིམ་འགྱུར་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་འདྲ།

ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མདུན་དུ་ལྗང་མདོག་གི་དྲི་བ་འདོན་པ་དང་བརྗོད་གཞི་གསར་རྐྱང་གི“རྒྱུགས་སྤྲོད་པར་འགྲོ་བའི”ལམ་བུའི་མདུན་དུ་མཚོ་ནུབ་ཀྱིས་ཁུལ་ཡོངས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་དམིགས་ཚད་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཏེ་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པ་དང་བསྟུན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་འཕེལ་རྒྱས་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་བཀོད་པ་གསར་རྐྱང་ཞིག་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད།མཚོ་སྔོན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་ནུབ་རྒྱུད་གསར་སྤེལ་ཆེ་མོའི་ཁྲོད“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་མཐོ་ས་གཏོད་པའི”རྒྱང་སྐྱོད་ཀྱི་ལམ་བུ་གསར་པའི་ཐོག་སྔར་བཞིན་མདུན་གྲལ་དུ་བསྐྱོད་དེ་རྟ་གཅིག་གིས་སྔོན་ལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

“ལོ་10ལྷག་ཙམ་གྱི་གོང་དུ་ང་ཚོ་འོད་ཤུགས་གློག་གཏོང་ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་མཚོ་ནུབ་བཀྲ་ཤིས་བཀྲ་ཤིས་ཀེན་ཨར་གདམ་ག་བྱེད་དོན་ནི་དེ་གའི་འོད་ཤུགས་ཀྱི་ཚ་ནུས་ཐོན་ཁུངས་མཐོང་བ་དང་།ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ནས་གཞི་ཁྱོན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་ཕན་ནུས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དེ་མཚོ་ནུབ་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་དང་འབྲེལ་བ་ཟབ་མོ་ཡོད”མཚོ་སྔོན་ཀྲུང་གོ་ཚོད་འཛིན་ཉི་ནུས་གློག་གཏོང་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་ལག་རྩལ་འགན་འཁུར་བ་ཧྥན་ཡུས་ཧྭ་ཡིས་ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་སྐོར་གླེང་སྐབས་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོ་བྱུང་།

མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནུས་རྒྱུ་ཅུས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པར་གཞིགས་ན།མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤོས་ཀྱི་ས་ཁུལ་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་།ཉི་ནུས་ཕྱོགས་བསྡུས་གསར་སྤེལ་གྱི་ཆ་རྐྱེན་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཨང་དང་པོ་ཡིན་པ་དང་།རླུང་ནུས་ཐོན་ཁུངས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཨང་དང་པོར་སླེབས་པ།ས་ཆའི་ཐོན་ཁུངས་རྒྱ་ཆེ་ལ་འབྱོར་ཕྱུག་ལྡན་པ།རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྟེན་གཞི་ཆེ་མོའི་རྣམ་གྲངས་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་ཞིང་ཆེན་ནང་ཁུལ་གྱི་ཆེས་ལེགས་ཤོས་ཡིན་པ་མ་ཟད། མཚོ་སྔོན་དང་།ཀན་སུའུ།ཤིན་ཅང་། བོད་ལྗོངས་བཅས་ཞིང་ཆེན་བཞིའི་དབར་གྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་རྨང་གཞི་ཇེ་བརྟན་དུ་བཏང་།  མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་དཔེ་སྟོན་ཞིང་ཆེན་འཛུགས་སྐྲུན་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་མཐོ་ས་གཏོད་ཆེད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྨང་གཞི་དང་རོགས་སྐྱོར་སྐས་ཐོག་གི་བར་མཐོངས་ཤིག་སྔོན་ལ་བསྐྲུན་ཡོད་པ་རེད།    

ཞོགས་པའི་ཉི་འོད་དང་པོ་མཐའ་ཡས་པའི་རྒྱ་མཚོའི་མྱ་ངམ་ཐང་དུ་འཕྲོ་སྐབས།ནམ་མཁའི་འོད་ཤུགས་ཚ་འཐེན་མཆོད་རྟེན་གྱིས་ཐོག་མར་གསེར་མདོག་གི་འོད་ཟེར་ཆུན་པོ་ཞིག་བསུ་བ་དང་།བྱེ་ཐང་ཆེན་པོའི་སྟེང་གི་མཚོན་རྟགས་གསལ་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།རླུང་ཤུགས་གློག་གཏོང་འཕྲུལ་ཚན་མཐོན་པོས་སྐར་ཚོགས་བཀོད་པ་དང་ཕྲེང་བསྟར་འབྲེལ་ཐག་ཆགས་པ་དང་།རྒྱང་རིང་གི་འོད་ཤུགས་ཁྱུ་ཚོགས་དང་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་དང་།དཔུང་པ་བརྐྱངས་པའི་བློ་རྒྱ་དང་འདྲ་བར་དུས་རབས་གསར་པར་སྐྱེས་པའི་ལྗང་མདོག་ཐོན་ལས་འཕོ་འགྱུར་དང་ཕན་ཚུན་གཅིག་ཏུ་སྦྲེལ་ནས“རླུང་རྗེས་འདེད་ཉིན་རེར”ཁྲོད་སྐྱེ་སྟོབས་ཀྱི་དཔལ་འབར་བ་དང་རེ་བ་ཚད་མེད་འདོན་བཞིན་ཡོད།

ན་གོར་མོ་གྲོང་ཁྱེར་དང་།ཝུའུ་ཐུའུ་མེ་རེན་ས་ཁུལ།གཏེར་ལེན་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་ནུབ་ཕྱིར་གཏོང་སོགས་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་རྟེན་གཞི་3གཞི་ཁྱོན་ལྡན་པ་དང་།ཚྭ་འདམ་སྲིད་འཛིན་ཨུ་ལྷན་དང་།ཝུའུ་ལན་རྫོང་།མང་ཡ་གྲོང་ཁྱེར་སོགས་ས་ཁུལ་གྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་གླིང་ཁུལ་རགས་ཙམ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།ལོ་10ཡི་རིང་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི“གངས་གྲུག”ཚ་རླབས་མིག་མདུན་དུ་འཕྱུར་བ་དང་།མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་གློག་འདོན་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་སྤྱིའི་གཞི་ཁྱོན་ཆན་ཝ་ཁྲི་1327ཟིན་པ་དེས་མཚོ་ནུབ་ས་ཁུལ་གྱི་གློག་ཤུགས་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱས་པའི་འཕྲུལ་འཁོར་གྱི་94%བཟུང་བ་དང་།མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་གློག་འདོན་འཕྲུལ་འཁོར་གྱིས་ཉི་ནུས་དང་རླུང་ནུས་ཀྱིས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་47%བཟུང་ནས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཆན་ཝ་རིམ་པའི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་རྟེན་གཞི་དང་པོའི་གནས་བབ་སྔར་ལས་བརྟན་པོར་བཟོས།

དཀྱིལ་ཚོད་འཛིན་ཉི་ནུས་འོད་ཚ་གློག་ཁང་དུ་གནས་པའི་ཉི་ནུས་འོད་ཚ་གློག་འདོན་གྱི་ཚ་འཇིབ་མཆོད་རྟེན་གཉིས་འོད་ཆེམ་ཆེམ་དུ་འཕྲོ་བ་དང་།སྐར་མ་མང་པོས་ཟླ་བ་ལྟར་འོག་གི་ཉི་ཤེལ་དུ་འདུས་ནས་མཐའ་འཁོར་གྱི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ས་ཁོངས་སུ་བསྲིངས་ཏེ།གློག་ཁང་དེ་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་སྒྲ་མེད་པའི་ཁྲོད་ནས་འོད་དྲོད་བསྡུ་ལེན་བྱེད་པ་དང་།

ཧྥན་ཡུས་ཧྭ་ཡིས་ལག་རྩལ་འགག་སྒྲོལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ཁེ་ལས་ཀྱིས་རང་བརྟེན་ཤེས་བྱའི་བདག་དབང་ལྡན་པའི་འོད་དྲོད་གློག་གཏོང་ལག་རྩལ་རང་བརྟེན་ཞིབ་བཟོ་བྱས་པས་འོད་དྲོད་གློག་ཁང་གི་འགག་རྩའི་སྒྲིག་ཆས་ཚང་མ་རང་རྒྱལ་ནས་ཐོན་སྐྱེད་ཐུབ་པ་དང་ཁེ་བེད་བདག་ཐོབ་མང་པོས་རྒྱལ་ནང་གི་སྟོང་ཆ་གསབ་པ་མ་ཟད།སྒྲིག་ཆས་ཞིབ་བཟོ་དང་།འོད་འདུས་ཚད།འོད་དྲོད་གཞན་སྒྱུར་སོགས་དམིགས་ཚད་མང་པོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྔོན་ཐོན་ཆུ་ཚད་དུ་སླེབས་ཡོད།དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོན་ལས་སྦྲེལ་ཐག་སྦྲེལ་མཐུད་བྱས་ཏེ་མཚོ་ནུབ་ཀྱི་ས་གནས་དེ་གའི་བཟོ་ལས་ཐོན་ལས་ཕྱོགས་སྒྱུར་འཕེལ་རྒྱས་ལ“སྐུལ་རྫས”བསྣན་ཡོད་པ་རེད།

དུས་རབས་གསར་པའི་སྐྱ་རེངས་ཀྱི་འོད་སྣང་འོག་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་རུ་སྔར་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་དོན་གཉེར་དད་སེམས་དང་།བློ་རྩ་བརྟན་པོ།བསྙེགས་བརྒལ་སྟོབས་ཤུགས་བཅས་ཐོན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དུས་མཚམས་གསར་པར་གཞི་ཚུགས་པ་དང་།འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གསར་པ་ལག་བསྟར།འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་གཏོད་པ་བཅས་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་མཐོ་ས་གཏོད་པའི་ལམ་ཚད་གསར་པ་ཞིག་བཏོད་ཡོད།

ལས་རིགས་ནང་ཁུལ་གྱི་མི་སྣས་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱིས་ཚད་གཞི་མཐོ་བའི་སྒོ་ནས་འོད་ཚ་གློག་གཏོང་རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པར་ཕན་འབྲས་ཐོན་པ་དང་།ས་གནས་དེ་གའི་འོད་འཕྲོའི་ཐོན་ཁུངས་འདང་ངེས་དང་ས་ཆ་སྤྱོད་པའི་མ་གནས་དམའ་ཙམ་དང་དེ་བཞིན་བསྐྲུན་ཟིན་པ་མ་ཟད་འཁོར་སྐྱོད་ཡག་པོ་བྱེད་པའི་མཆོད་རྟེན་རྣམ་པ་དང་གཞོང་པའི་འོད་ཚ་གློག་ཁང་གི་བྱང་ཆུབ་པའི་ཉམས་མྱོང་དང་ཚན་ཞིབ་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་ནང་གི་འོད་ཀྱི་ཚ་ནུས་མགོའི་ཁེ་ལས་དང་འབྲེལ་མཐུད་བྱས་ནས“དབྱང་གཉིས་ཐཱན་འགྱུར་གྱི་ཚད་གཞི་ལས་བརྒལ་བའི་འོད་ཀྱི་དྲོད་ཚད”དང་།    “འོད་ཀྱི་ཚ་དྲོད་དང་དྲོད་རླངས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ”“ཤོང་ཚད་ཆེ་བའི་ཚྭ་ཞུ་ནུས་དང་གློག་མཉམ་འཇོག”སོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་དང་ཐབས་ལམ་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ནས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཙམ་མ་ཟད།    ཐ་ན་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་འོད་ཀྱི་ཚ་ནུས་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་ལྗང་མདོག་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་ཞིག་བཏོད་ཡོད་པ་རེད།    

འདུ་ཤེས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བ་ལས་ཐབས་ལམ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བ་དང་རྣམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་མང་པོ་བྱུང་ཡོད།དེ་སྔ“ཐོན་ཁུངས་ཁུལ་ཆེན་པོ”དང“སྲོལ་རྒྱུན་བཟོ་ལས་ཀྱི་གྲོང་རྡལ་གལ་ཆེན་པོ”ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་བཟོ་ལས་དཔལ་འབྱོར་ཐོག་ཁང་ཆེན་མོའི་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ས་ཆར་འདེགས་སྐྱོར་བྱས་ཏེ་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བཟོ་ལས་རྣམ་པའི་དུས་སུ་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐབས་ལམ་གསར་པ་བཏོད་དེ་ཕྱོགས་སྒྱུར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གསོན་ཤུགས་བསྣན།

སྟོན་མཇུག་ཏུ་གཏེར་ལེན་ཁའི་བཟོ་ལས་གླིང་ཁུལ་དུ་གནས་པའི་མཚོ་སྔོན་ཧྭ་ཧུའེ་ནུས་རྒྱུ་གསར་པ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སིའི་ཐོན་སྐྱེད་ས་ཁོངས་སུ་བྲེལ་འཚུབ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ཞིག་མངོན་པ་དང་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཐོན་སྐྱེད་བྱས་པའི་རླུང་འཕྲུལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཆེ་གྲས་དང་འོད་ཤུགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་སོགས་འབྱུང་ཁུངས་ཕྱིར་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱས་ནས་ལོ་ཧྲིལ་པོའི་དམིགས་ཚད་དང་ལག་ནང་གི་མངགས་ཐོ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་པ་རེད།ཀུང་སིའི་སྤྱི་ཁྱབ་ཅིང་ལི་ཅིན་ཧུང་ཞང་གིས་ཁེ་ལས་འཁོར་ལམ་བཟང་པོའི་ཐོག་ཉིན་རེ་བཞིན་དར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་ནི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྐུལ་ཁྲིད་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པས་ཁེ་ལས་ཕྱོགས་སྒྱུར་ལ་བརྟེན་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བ་དང་།ནུས་ཆེ།ལག་རྩལ་མཐོ་བ་བཅས་ཀྱི་ལམ་བུར་བསྐྱོད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད་ཅེས་བཤད་པ་རེད།

ནུས་རྒྱུ་གཙང་མ་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ནས་སྒྲིག་ཆས་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་ལ་གསོན་ཤུགས་ཆེན་པོ་ལྡན་པས་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱིས་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་སྟོད་སྨད་ཐོན་ལས་མཐུན་སྦྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་དམ་འཛིན་བྱ་གཞིར་བྱས་ཏེ་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་བདག་པོའི་ཚན་པས་“སྤུས་ཚད་དང་རིན་གོང་མཚུངས་པའི”ཆ་རྐྱེན་འོག་ཁུལ་ནང་ཁུལ་གྱི་ཐོན་རྫས་སྔོན་ལ་འདེམས་རྒྱུར་སྐུལ་ལྕག་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་དང་།ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ཀྱི“སྦྲེལ་ཐག་ལམ་ལུགས”བཙུགས་ནས་ཀྲུང་ཁྲེ་ཚོགས་པ་དང་ནན་པོ་ཚོགས་པ་སོགས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་མཚོ་ནུབ་ཏུ་ཐོན་ལས་གླིང་ཁུལ་བསྐྲུན་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་དང་།ཀྲུང་ཁྲེ་ཚོགས་པའི་གཅིག་སྡུད་གློག་ཆས་མ་ལག་སྒྲིག་ཆས་བཟོ་སྐྲུན་དང་ནན་པོ་ཚོགས་པའི་ཤེལ་སྭེལ་བཟོ་སྐྲུན་སོགས་རྐང་འཛིན་རྣམ་གྲངས་ཁག་གཅིག་མཉམ་དུ་བསྐྲུན་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ནུས་གསོག་གི“མིང་བྱང་བཏོན་ནས་དམག་སྤྱི”རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་སྐབས“རླུང་དང་བསྟུན་ནས་གྲུ་གཟིངས”བསྐྲུན་པ་དང་།ནུས་གསོག་གི“མིང་ཐོ་བཏོན་ནས་དམག་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི”རྣམ་གྲངས་8ལག་བསྟར་བྱས་པས་ཀྲུང་གོའི་ཧྭ་གློག་དང་།ཀྲུང་གོ་ནུས་སྐྲུན།ལུང་ཡོན།ལྗང་མདོག་སོགས་ཁེ་ལས་ཆེ་གྲས་མཚོ་ནུབ་ཏུ་བཅའ་སྡོད་བྱས་པས་གཙང་པོ་ཆེན་པོས་བརྗིད་ཉམས་ཆེན་པོ་ལྡན་ཡོད།

ལེ་དབར་བརྒྱད་བརྒྱའི་འཕྲེད་གཞུང་དུ་གནས་པའི་མྱ་ངམ་ཐང་དེ་དེ་གོང་མི་རྣམས་ཀྱིས་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡི“སྣོད་བཅུད་ཀྱི་རྡོག་ཁྲེས”ཞིག་ཏུ་བརྩི་གི་ཡོད།གང་ལགས་ཤེ་ན།རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་མཐོ་ས་གཏོད་པའི་རྒྱུན་སྲིང་གཡུལ་འགྱེད་དེ་འདུ་ཤེས་གསར་པ་དང་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ནས་དེ་སྔའི“སྣོད་བཅུད་ཀྱི་རྡོག་ཁྲེས”དེ་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཐོན་ལས་ཀྱི“ཕུ་རིང་ཞབས་བྲོ”གྱི་གར་སྟེགས་ཆེན་པོར་གྱུར་ནས“རི་གཉིས”ཀྱི་འདུ་ཤེས་གཞན་སྒྱུར་གྱི་དཔེ་སྟོན་ཁུལ་དུ་གྱུར་ཡོད།

མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱིས་དེ་སྔའི“ས་འོག་གི”གཏེར་ཁུངས“ཁྱིམ་གཞི”ཁོ་ནར་བལྟས་ནས“སྤྲིན་དཀར་སྟོང་གི་བར་སྣང་དུ་འཁྱིལ་བའི”བར་གྱི་ཤུགས་རིང་འབྱིན་པའི་བར།འོད་ཟེར་དང་།རླུང་།ཆུ་ཐིགས་གཅིག་བཅས་ཀྱི་ནང་རིན་ཐང་ལེན་བཞིན་ཡོད་པ་དང་།རྒྱ་ཆེ་བ་ནི་འདུ་ཤེས་གསར་པ་ཡིན་ལ།བཏོད་པའི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད།“རང་ངོས་གསར་བརྗེ”གྱི་འབྲས་བུ་དང་བློ་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་“སྒོ་གཅིག་”བརྒྱབ་པ་དང་ཆབས་ཅིག་རང་ངོས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ལྗང་མདོག་རྒྱུན་མཐུད་ཀྱི་གནམ་ས་ཡངས་པོ་ཞིག་ཐོབ་ཡོད།

ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགག་སྒོ་ནས་བསྐྱོད་དེ་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་འདི་ཉིད་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི“ཀ་གདུང”དང“ཐཱན་གཉིས”ཕྱོགས་སྒྱུར་གྱི་གཡུལ་ས་གཙོ་བོར་གྱུར་ཡོད།མིག་སྔར་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡི་གཞི་ཁྱོན་ཡན་གྱི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཁེ་ལས་20ཡི་གློག་གཏོང་ཚད་ཆན་ཝ་ཆུ་ཚོད་དུང་ཕྱུར་119.9ཟིན་པ་དེས་གཞི་ཁྱོན་ཡན་གྱི་བཟོ་ལས་ཁེ་ལས་ཀྱི་གློག་གཏོང་ཚད་ཀྱི་83.8%བཟུང་ཡོད།ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་རིན་ཐང་འཕར་མ་2012ལོ་ལས་285.8%འཕར་བ་དང་།ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་16.2%འཕར་ནས་གཞི་ཁྱོན་ཡན་གྱི་བཟོ་ལས་ཀྱི་རིན་ཐང་འཕར་མའི་བསྡུར་ཚད་2012ལོ་ལས་12.5%མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།

རིན་ཐང་དེར་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡི་འགན་འཁྲི་དང་འགན་འཁྲི་གཅིག་སྡུད་བྱས་ཡོད།དེ་ལྟ་བུའི་གནས་བབ་ལས་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡི་བློ་གྲོས་དང་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཡོད།

མི་རིང་བའི་གོང་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ནུས་རྒྱུ་ཅུས་ཀྱི་འགན་འཁུར་བར་བཅར་འདྲི་བྱེད་སྐབས་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱིས་ཞིབ་ཚགས་ངང་བཟོས་པའི《མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡི“བཅུ་བཞི་ལྔ”ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད》དང《“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་མཐོ་ས་གཏོད་པའི”མཚོ་ནུབ་བྱ་སྤྱོད་ཇུས་གཞི》སོགས་ཀྱིས“དྲོད་ལྡན་མེ་ཐབ”དང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་སྤེལ་ཏེ་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཡི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་ཐོན་ལས་ལ་འཕེལ་རིམ་གསར་པ་བྱུང་ཡོད།

རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་རྨང་གཞིའི་འགན་ལེན་བརྟན་དུ་བཏང་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྟེན་གཞི་ཆེན་པོའི་རྣམ་གྲངས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་དང་ལེན་བྱས་ཏེ་ད་ཡོད་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་རྟེན་གཞི་ཆེན་པོའི་རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་འཆར་གཞི་གཞིར་བཟུང་འདི་ལོའི་རྟེན་གཞི་ཆེན་པོ་དང་།མཚོ་སྔོན་དང་ཧོ་ནན་གྱི་ཐད་རྒྱུག་དུས་ཐེངས་གཉིས་པ།ཁྲོམ་ར་ཅན་གྱི་དྲ་སྦྲེལ་བཅས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུ།

ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ལག་རྩལ་གསར་གཏོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ནས་ལག་རྩལ་གསར་གཏོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ཐོན་ལས་ཀྱི“སྔོན་ལ་བཙུགས་རྗེས་གཏོར”གྱི་འགག་རྩའི་འདེགས་སྐྱོར་དུ་བརྩིས་ནས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ལག་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་གཙོ་གཟུགས་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱ་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་སྐུལ་ལྕག་བྱས་ཏེ་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་རུ་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་ལག་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་ཁག་གཅིག་ཆགས་པ་བྱེད་དགོས།

མཁའ་རླུང་གནོན་བཙིར་དང་ནུས་པ་གསོག་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཏེ་མཁའ་རླུང་གནོན་བཙིར་གྱི་ནུས་པ་གསར་པར་དམིགས་ནས་ལས་ཕྱོད་ཆེ་བ་དང་སྟབས་བསྟུན་བཀོད་སྒྲིག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་དང་མཚོ་སྔོན་གྱི“མིང་བྱང་འདོན་པ་དང་དམག་གཙོ”བྱེད་པའི་བྱེད་ཐབས་བརྒྱུད་འབྲི་ཆུའི་འགག་གསུམ་ཚོགས་པ་དང་།རྒྱལ་ནུས།མཚོ་སྔོན་སྣུམ་ཞིང་སོགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཁའ་རླུང་གནོན་བཙིར་གྱི་ནུས་གསོག་རྣམ་གྲངས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་དང་།རྣམ་གྲངས་བསྐྲུན་རྗེས་མཚོ་ནུབ་སོག་རིགས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མཁའ་རླུང་གནོན་བཙིར་གྱི་ནུས་གསོག་རིགས་མང་ཤོས་དང་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་འགྱུར་རྒྱུ་རེད།

བཞུ་ཚྭ་གསོག་འཇོག་བྱེད་ནུས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་བསྔགས་སྐུལ་བྱས་ཏེ།དྲ་རྒྱ་དང་བྲལ་བའི་འོད་ཤུགས་གློག་གཏོང་བསྐྱར་སྐྱེལ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་བརྟེན་ནས།སྤེལ་རྒྱུག་གློག་དང་།ཚ་དྲོད།རླངས་པ་བཅས་གསུམ་གཞི་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་ཕན་ནུས་མངོན་འགྱུར་བྱ་དགོས།ལྗང་མདོག་གློག་གིས་ཆིང་བཟོ་བའི་མཐའ་སྣེའི་བཀོལ་སྤྱོད་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཁྱད་ལྡན་ཆིང་གི་ལམ་བུ་ཧུར་ཐག་གཏོད་དགོས།

ལོ་ཙཱ་བ། ལྷ་ཆེན་རྒྱལ།