མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་མཚོ་དང་།རི་བོ།མཚོ་སྔོན་པོའི་ཉི་ཟེར་ལ་ལྟ་བའི་གནས་བབ་ཡག་ཤོས་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གསེར་ཆེན་རྫོང་རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་གྱིས་ཐེངས་རེ་རེ་བཞིན་ཡུལ་སྐོར་པ་འགུག་བཞིན་ཡོད་ཅིང“ཉི་ཤར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར”ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད།ཞོགས་པའི་ཉི་ཟེར་དམར་པོ་མཚོ་ངོས་ནས་འཕྱུར་བ་དང་།མཚམས་སྤྲིན་གྱིས་མཚོ་ངོས་སུ་འགོས་པ།ནམ་མཁའི་རྣམ་པ་ལྟར་མཛེས།དྲ་གྲོགས་ཚོས་སྐད་འཕྲིན་གྱི་གྲོགས་ཚོགས་སུ་ཉི་མ་འཆར་བའི་མཛེས་ལྗོངས་ཀྱིས་ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པོ་ཞིག་གི་ཡིད་དབང་བཀུགསྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་གྱིས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་དང་དམངས་འཚོ་ལེགས་གཏོང་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྐབས་སུ་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པར་དོན་སྙིང་ཟབ་མོ་ལྡན་ཡོད།
རྟ་ནག་ཆུ་བོའི་ཨའོ་པའོ་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ།
རྟ་ནག་གཙང་པོ་ནི་ཉི་མ་ཤར་བའི་དབང་གིས་མིང་དེ་ལྟར་ཐོབ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ད་ཆ་དེ་བས་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྣོད་བཅུད་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཆེ་ཤོས་མངོན་འགྱུར་བྱེད་དགོས།རྟ་ནག་མ་ཨའོ་པའོ་ཀོན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་འབྱོར་སྐབས་ཡུལ་སྐོར་བ་གྲལ་སྒྲིག་ནས་ལྟ་སྐོར་གློག་འཁོར་ལ་བསྡད་དེ་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་བསྐྱོད་པ་དང་མཉམ་དུ་ཡོད་པའི་རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་ཀྲུའུ་ཞི་ཀྲའེ་ཙེང་རུང་གིས“ལྟ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་2023ལོའི་ཟླ་7པར་ཚོད་ལྟའི་ལས་གཉེར་བྱས་པ་ནས་འདི་ལོའི་ཟླ་5པའི་བར་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་850བྱུང་ཡོད”ཅེས་བཤད།
ཡུལ་སྐོར་བ་དང་མཉམ་དུ་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་ཡོང་ནས་ཤིང་ཕུང་གི་ལམ་དུ་རྦ་རླབས་འཕྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་དང་།བྱ་འཕུར་བ་ལྟར་འཁོར་བ།ཉ་མོ་གཏིང་ཟབ་པའི་མཚེའུ་ཆེན་པོ་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ།མི་རིང་བའི་འདམ་རའི་ཐོག་ཁྲུང་ཁྲུང་མགོ་ཁྲ་ཁྱུ་གཅིག་བག་ཕེབས་ངང་གོམ་པ་སྤོ་བཞིན་ཡོད་པས་མི་རྣམས་དགའ་སྤྲོ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་ཀྱང་ཉེ་སར་བཅར་མེད།ལྷག་པར་དུ་མངོན་གསལ་དོད་པ་ཞིག་ནི་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་ཇེ་ལེགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དེ་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་རེ་རེའི་ཁྲོད་དུ་མངོན་ཡོད་པ་རེད།
ཀྲའེ་ཙེང་རུང་གིས“སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱུང་བ་དང་སྣོད་བཅུད་གྲུབ་འབྲས་ཀྱིས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་དང་དམངས་འཚོ་ལེགས་གཏོང་ལ་སྐྱོང་ལན་འཇལ་བ་དང་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་སྲུང་སྐྱོང་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བརྟན་གནས་ཁྲོད་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་དེ་བས་རྒྱུན་མཐུད་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པའི་གཙོ་ཐིག་ཅིག་རེད”ཅེས་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོའི་ངང་བཤད།
རྟ་ནག་མ་ཨའོ་པའོ་ཀོན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བ་དེས་རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་ཝུན་པ་དང་།ཀྲེང་ཆོས་སྟེང་།ཅ་ལུང་།ར་མཆོག་བཅས་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་བཞིར་ཐུན་མོང་ཐོག་ཕན་པ་ཐོབ་པ་དང་།“ཏང་ཙུའུ་དང་མཉམ་འབྲེལ་མཉམ་ལས་ཁང་(ཀུང་སི)+ཞིང་དུད”བཅས་ཀྱི་བྱེད་སྟངས་ལ་བརྟེན་ནས་ན་ནིང་གྲོང་ཚོ་རེར་ཁེ་སྤོགས་སྒོར་ཁྲི་100བགོ་བཤའ་བརྒྱབ་ནས་གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཆེར་བཏང་བ་རེད།
ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་གིས་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་ལ་སྣེ་ཁྲིད་དང་།གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས།རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་ཐོན་ལས་སྦྲེལ་ཐག་དང་།ཏང་ཡོན་ཐོན་ལས་སྦྲེལ་ཐག་ཏུ་འདུས་པ།ཞབས་ཞུ་ལེགས་པ་བཅས་ཀྱི་ཐོན་ལས་སྦྲེལ་ཐག་ཐོག་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་བཏང་ནས“1+4+N”ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་ཏང་འཛུགས་སྐྱོང་མནའ་འབྲེལ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཙུགས་པ་དང་འབྲེལ་རིག་གནས་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་འགན་འཁུར་བ་དང་།
རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་བལྟས་ན།སྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་ལེགས་ཆ་ཚད་མེད་ལྡན་པས་ཡུལ་སྐོར་གྱི་གཉེར་སྐྱོང་ཡོང་འབབ་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་ཐུབ་པ་མ་ཟད།མཐའ་འཁོར་གྱི་མང་ཚོགས་ཚོས་སྒོ་འགྲམ་དུ་ལས་ཞུགས་དང་འཚོ་ཐབས་བྱེད་པའི་གདམ་ག་མང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་རྒྱ་ལུང་གྲོང་ཚོའི་ཅིའུ་མའེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་ཚོང་ཁང་ཞིག་གླས་ནས་ཚོང་བརྒྱབ་པ་དང་ན་ནིང་ཟླ་གཉིས་རིང་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་1.9བྱུང་བ་དང་འདི་ལོ་མུ་མཐུད་གཉེར་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཁོང་གིས་ཚོད་རྩིས་བྱས་ན་ཟླ་བ་ཁ་ཤས་རིང་ཡོང་འབབ་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད།
མཱ་ཧོ་ཨའོ་པའོ་ཀོན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དེ་གཞི་རྟེན་ཞིག་དང་འདྲ་བར་གཅིག་གིས་ས་ཁོངས་གཅིག་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ་དང་།སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་བཞིར་དེ་སྔའི“ཁེར་རྐྱང་འཐབ་པ”ནས“ཚོགས་པ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི”བར་འགྱུར་ལྡོག་བཟང་པོ་བྱུང་ཡོད།མཚོ་སྔོན་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་གཏོད་པའི་ཕན་ཡོད་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ་སྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་དཔེ་སྟོན་གྲོང་རྡལ་བསྐྲུན་རྒྱུ་དམིགས་ཚད་དུ་བྱེད་པ་དང་སྣོད་བཅུད་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུ་གཙོ་གནད་དུ་བྱས་ནས་ཉིན་མོའི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་རེད།
ཀྲའེ་ཙེང་རུང་གིས་གསར་འགོད་པར་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ལས་རྣམ་སྔར་བས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་གྲོང་རྡལ་ཁོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།མིག་སྔར་སྲིད་འཛིན་གྲོང་ཚོ་བཞིས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གྲོང་རྡལ་དུ་བསྒྱུར་ནས་བཟའ་བཏུང་དང་།ཞག་སྡོད།ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཕྱིར་ཚོང་སོགས་གཞི་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་ཐོན་ལས་གླིང་ཆེ་གྲས་མཉམ་དུ་མ་དངུལ་བཏང་ནས་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་དང་།ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས།གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་བཅས་གཞི་གཅིག་
རི་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་དེ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕན་འབྲས་སུ་བསྒྱུར་ན།“སྔོ་ཞིང་དྭངས་བའི་རི་ཆུ་ནི་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་”ཞེས་པའི་འདུ་ཤེས་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་ལག་ལེན་བྱས་པ་དང་།ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་ཐད་ཀའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕན་འབྲས་ཕུད།ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་མཐའ་འཁོར་གྱི་བཟའ་བཏུང་དང་ཞག་སྡོད་སོགས་ལས་རྣམ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་ཡོད།
འབྲོག་པའི་ཆུ་འགོའི་ཝུན་པ་མགྲོན་ཁང་དེ་མཚོ་སྔོན་པོ་དང་བར་ཐག་སྤྱི་ལེ་4ཙམ་ལས་མེད་པས་དེ་གར་ཡུལ་སྐོར་བས་མཚེའུ་ལ་ལྟ་སྐོར་བྱེད་པའི་ས་ཆ་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།དངུལ་པ་གྲོང་ཚོའི་ཏང་ཀྲི་པུའི་ཧྲུའུ་ཅི་གྲོང་ཚོ་ཨུ་ལྷན་གྱི་ཀྲུའུ་རེན་རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་གིས་གསར་འགོད་པར་འབྲོག་པའི་ཡོན་ཝུན་པ་ཁྱིམ་ཚང་མགྲོན་ཁང་ནི་གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་ཐོན་ལས་ཡིན་པ་དང་།2019ལོའི་ཟླ་6པར་ཕྱོགས་གསུམ་པས་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།བོགས་མར་གཏོང་བའི་དུས་ཚོད་ལོ་དྲུག་རིང་ཡོང་འབབ་སྒོར་ཁྲི་200ཟིན་རྒྱུ་རེད།མིག་སྔར་གྲོང་ཚོའི་ཁེར་རྐྱང་གཉེར་སྐྱོང་ཁྱིམ་ཚང་15ཙམ་ཡོད་པས་ཡོང་འབབ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་མངོན་གསལ་དོད་པོ་བྱུང་ཡོད་ཅེས་བཤད།
སྣོད་བཅུད་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆར་གཞིགས་ནས་སྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་དེ་མཚོ་སྔོན་གྱི་ལེགས་ཆ་ཆེ་ཤོས་ལྡན་པའི་ལྗང་མདོག་ཐོན་ལས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལག་ལེན་རེ་རེའི་ཐོག་ནས་རི་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་ལ་རིན་ཐང་ལྡན་ལ་གསེར་ཡང་སྐྱེ་ཐུབ་པ་ར་འཕྲོད་བྱུང་ཡོད།སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ཁྲོད་ནས་ཤེས་རྟོགས་ཡག་ཤོས་བྱུང་བ་དང་།ད་ཆ་རྒྱ་ཆེའི་མཚོ་སྐོར་མང་ཚོགས་ཚོས་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོར་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ།འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོ་སྐབས་དེ་བས་མང་བ་ཡོད་པར་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་བྱུང་།སྲོལ་རྒྱུན་གསོ་ཚགས་ལས་རིགས་ནས་སྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་སྤེལ་བ་དང་།ལས་རྣམ་ཉིན་རེ་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་འགྲོ་བའི་ཁྲོད་ཡོང་འབབ་ཀྱི་གྲུབ་ཆའི་འགྱུར་ལྡོག་མངོན་གསལ་དོད་པོ་བྱུང་བ་མ་ཟད།འདུ་ཤེས་དང་བསམ་ཕྱོགས་ཀྱང་དུས་བསྟུན་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་སྲུང་སྐྱོང་ཆེན་པོ་མཉམ་འཛིན་དང་གསར་སྤེལ་ཆེན་པོ་མི་བྱེད་པ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ།གུས་ཤིང་སྐྲག་པའི་བསམ་པར་བརྟེན་ནས་སྣོད་བཅུད་སྲུང་སྐྱོང་ལ་ཚད་གཞི་མེད་པ་དང་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཚོད་འཛིན་ཡོད་པ་བྱས་ཏེ།ཡང་དག་པའི་བསམ་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་འཚོལ་དགོས།འབྱུང་འགྱུར་གྱི་འཆར་འགོད་ནང་རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་གྱིས་ས་ཁོངས་དང་།ཐོན་ཁུངས།ཐོན་ལས་བཅས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ་སྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་དང་སྣོད་བཅུད་ཚན་རིག་ཁྱབ་གདལ་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོའི་“འཁོར་གཉིས”ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་མང་ཚོགས་ལྟ་སྐོར་ནས་དེ་བས་ལེགས་བསྡུས་ཞིབ་གཉེར་དང་དེ་བས་རྒྱུན་མཐུད་ཐུབ་པའི་སྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་གྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བའི་ཕྱོགས་སུ་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་དང་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལག་ལེན་ཡང་སྔར་བས་གསོན་ཉམས་ལྡན་ཞིང་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་ཞིག་ཡོང་ངེས་རེད།